Een jonge politicus, een dertiger, wordt minister van Economische Zaken in het kabinet Den Uyl. Het was het begin van de politieke loopbaan van Ruud Lubbers. Hij zou in de 80^e en 90^e jaren naamgever zijn van 3 kabinetten en een van de langst zittende minister-presidenten worden. De basis van deze politieke memoires worden gevormd door 15 gesprekken welke historicus Theo Brinkel voerde tussen 1992 en 1995  met Ruud Lubbers en Ruud Lubbers komt zelf ook aan het woord in deze politieke memoires. De bedoeling was dat de memoires zouden worden gepubliceerd, maar dat werd 25 jaar geleden tegengehouden. Uiteindelijk zijn ze nu toch in boekvorm uitgegeven.

Het landschap, de mensen gaat niet over het tempo waarop Nederland werd volgebouwd, maar het gaat over de manier van denken die ertoe heeft geleid. Dit boek trekt de lijnen die eerder werden uitgewerkt door de auteur in twee andere boeken ‘Een nieuwe wereld’ en ‘De nieuwe mens’ door naar het platteland. De moderne waarden en normen van de grote stad werden op het platteland verbreid en overgenomen; rationalisme, materialisme en nuttigheidsdenken veranderden het landschap en de mensen die er woonden. Het landschap werd tussen 1850 en 1940 ‘nuttig’ gemaakt. Daardoor ontwikkelde zich het kleine Nederland tot een van de rijkste landen. De auteur beschrijft aan de hand van talrijke historische bronnen hoe dat transformatieproces vorm heeft gekregen. Hij beschrijft dit op een volstrekt unieke manier. Productief denken en productief handelen werd bij het aanbreken van de twintigste eeuw langzaam maar zeker de nieuwe Nederlandse volksaard. Terwijl in 1833 in Nederland nog 900.000 hectare woeste grond was is er in 1940 nog 270.00 hectare woeste grond. Nederland had een ander aanzien gekregen. 

De coronatijd maakt nog eens goed duidelijk dat Nederland een land van kleine buffers is. De auteur spreekt over kleine-bufferkapitalisme en dat kan gedefinieerd worden als een markteconomie, waar de financiële structuur te veel gericht is op het opbouwen van vermogens en te weinig op het opbouwen van kapitaal en buffers ten dienste van innovatie en productie. Het is in feite het Angelsaksisch kapitalisme, aangepast aan lokale omstandigheden. De onbalans in het kleine bufferkapitalisme is dat er te grote vermogens op sommige plekken zijn, die weerspiegeld worden in te kleine buffers en te weinig investering op andere plekken. Daardoor stijgt de ongelijkheid en wordt het gezond functioneren van de reële economie ondergraven.

In 2001 kwam er een einde aan het ministerschap van Buitenlandse zaken van de Verenigde Staten van Madeleine Albright. Al eerder heb ik haar boek 'Mevrouw de minister' gelezen en daarna haar boek 'Praagse Winter' waarin zij het verhaal van haar jeugd in oorlogstijd beschrijft van 1937-1948  Zie daarvoor Recensie ´Praagse Winter´ Madeleine Albright. De memoires van 2001-2019 'De hel en andere bestemmingen' geven een overzicht van de werkzaamheden die Madeleine Albright sinds haar ministerschap heeft uitgeoefend. Ze wilde niet herinnerd worden want zoals ze zelf zei 'ik ben er nog steeds en wil dat elke fase van mijn leven spannender is dan de voorgaande'. En inderdaad haar leven blijft boeiend om te volgen. Ze gaat lesgeven, begint een bedrijf, strijdt voor democratie, voert campagne voor politieke kandidaten en geeft ook een goede inkijk in haar persoonlijke leven. Dit boek is een goede aanvulling op haar eerder geschreven boeken.

De auteur is ervan overtuigd dat Donald Trump uit is op de vernietiging van de Amerikaanse democratie, dat hij een ambitieuze autocraat is en functioneert in een wereld die al een aantal totalitaire regimes heeft gemaakt en streeft naar een autocratisch bewind. De auteur oorspronkelijk wonend in Rusland, zag daar hoe Poetin erin slaagde een autocratie te vestigen. In een aantal opmerkelijke bijdragen, hier nu bij elkaar gezet, beschrijft hij het controversiële presidentschap van Donald Trump en waarschuwt dat een autocratie alleen vermeden kan worden als Trump de verkiezingen in 2020 verliest. Het door Trump georkestreerde beleid, vaak vormgegeven via Twitter, wordt gelardeerd door leugens, xenofobie, bewust uitlokken van tegenstellingen. Maar Trumps minachting voor de overheid en zijn neerkijken op expertise en vakmanschap bleef ook na zijn verkiezing bestaan.