Ja, er was hoe raar het ook klinkt een schooltje voor kinderen in het oord van de dood in Auschwitz. Mario Escobar heeft dit gegeven verder uitgewerkt aan de hand van het verhaal van Helene Hanneman die als Duitse meegaat met haar vijf kinderen die ze samen met haar man, die van zigeuner afkomst is, heeft. Als uiteindelijk in 1943 de Gestapo in Berlijn bij hen binnenvalt besluit ze met hen mee te gaan. En na een tocht per trein komen ze in Auschwitz terecht. Daar wordt Helene gedwongen als verpleegster te werken onder kamparts Jozef Mengele. Daar krijgt ze de kans om het leven van kinderen in het kamp iets dragelijker te maken en ze te beschermen tegen het kampleven en Mengele.

Murat Isik won met zijn roman 'Wees onzichtbaar' onder andere de Libris literatuurprijs van 2018. En dat niet ten onrechte. Wat een prachtig boek en van het begin tot het eind wil je weten hoe de strijd van een gezin tegen een tirannieke vader afloopt. Met als achtergrond de Bijlmer ontvouwt zich een leven waarvan menigeen waarschijnlijk geen weet heeft gehad. Van een nieuwbouwwijk die beschreven werd als modern en passend in die tijd verwordt de Bijlmer steeds meer tot een getto waarin allerlei mensen terechtkomen die op een of andere manier aan de zelfkant van de maatschappij zijn terechtgekomen. Dat maakt dat de bewoners zich steeds minder staande kunnen houden in deze chaos. Op een prachtige manier beschrijft Murat Isik hetgeen hij in zijn jonge leven ervaart nadat hij met zijn moeder en zusje vanuit Duitsland uiteindelijk bij zijn vader in de Bijlmer komt te wonen.

Zelden zal een boek zo goed zijn ontvangen als 'De avond is ongemak''. En dat voor een debuut. Het onderwerp is schrijnend te noemen. Centraal staat de dood van een jongen in een gereformeerd boerengezin. Aan de hand van Jas zijn zus, krijgt de lezer een zeer deprimerend beeld van de wijze hoe de familieleden omgaan met het verlies van hun zoon en broer. Langzamerhand ontstaat er in het huisgezin een ijzige sfeer en Jas gaat zichzelf de dood van haar broer verwijten. Alle glans van het bestaan is verdwenen. Langzamerhand vervreemd ze van haar omgeving hoewel ze toch probeert enige empathie van haar moeder krijgen. De rol van de vader is een opmerkelijke en Jas ontbeert uiteindelijk ouders die haar op weg helpen naar volwassenheid.

Anet Bleich heeft al eerder een uitstekende biografie geschreven over Joop den Uyl. Het is haar dus wel toevertrouwd om een biografie over Max van der Stoel te schrijven. Na lezing ervan heeft men een zeer goed inzicht in de persoon van Max van der Stoel en vooral zijn betekenis voor de wereld. Daar kan men niet aan voorbij gaan, hoewel hij tot twee keer toe niet in aanmerking kwam voor de Nobelprijs voor de Vrede, alhoewel hij deze prijs eigenlijk wel had moeten krijgen. Allerlei beelden blijven hangen van een toch wel zeer sober levende man. Hij werd zelfs kwaad als men hem een te luxe hotelkamer had toegewezen. Binnen zijn eigen partij heeft hij veel tegenwerking gehad door Nieuw Links, hetgeen hem duidelijk krenkte. Maar het feit dat de mensenrechten primair werden bij de uitvoering van het buitenlands beleid van Nederland kan op zijn conto worden geschreven.

De titel “Onderduiken bij de bezetter” is een uitspraak die veel werd gebruikt tijdens de bezetting in de Tweede Wereldoorlog. Het was bedacht door de leiding van het Nederlandse leger. Ruim 55.000 ex- beroepsmilitairen en veel jongemannen vanaf 18 jaar oud moesten beschermd worden. Ze moesten niet in de Duitse handen vallen en dan verplicht voor de Duitsers de Arbeidsinzet doen in Duitsland of andere bezette gebieden. Ook moesten ze beschermd worden tegen het ingezet worden als militair in het Duitse leger. Dit was geen eenvoudige opgave en het ging om erg grote aantallen personen die de bescherming nodig hadden.