Recensie 'Victoria Koningin' Julia Baird

Het is geen wonder dat deze biografie een vuistdik boek is. Een biografie van iemand die meer dan 60 jaar op de Britse troon zou zitten. En dat in een periode waarin Groot Brittanië bijna de zeggenschap had over een vierde van de wereld. Brittain rules the Waves. Inderdaad ze regeerde over een wereldrijk. De Australische historica schreef een zeer boeiende biografie die gebaseerd is op veel bronmateriaal uit tal van archieven. Een ongelooflijk grote hoeveelheid aan materiaal heeft Julia Baird gebruikt. Tot haar grote verrassing mocht ze, na herhaaldelijk een verzoek te hebben ingediend, die werden afgewezen, kreeg ze toch toegang tot Victoria's correspondentie en persoonlijke notitieboekjes in de Royal Archieves op Windsor Castle.

Het feit dat een van Victoria's dochters de teksten heeft aangepast, doet toch niet aan het belang daarvan tekort. Zoals gebruikelijk moet voor publicatie van de biografie, deze eerst worden voorgelegd aan de archivaris, waarna na goedkeuring de tekst kan worden gepubliceerd. Baird beschrijft hoe niets hoefde te worden veranderd hetgeen gebaseerd was op onderzoek in De Royal Archieves maar dat er wel van haar werd gevraagd stukken te verwijderen die gebaseerd waren op de bronnen uit de nalatenschap van Victoria's Lijfarts John Reid . Maar daar had Baird geen behoefte aan te meer daar ze daar niet voor had getekend. Julia Baird is van mening dat de poging die onderdelen niet te laten publiceren een bewijs zijn voor het feit dat de Royal Houshold nog steeds de waarheid over Victoria's relatie met haar Schotse bediende John Brown verborgen wilden houden. De geheimzinnigheid en gebrek aan transparantie met betrekking tot het cruciale materiaal is in strijd met het doel van geschiedkundig onderzoek:het nauwgezet en uitputtend analyseren van primair bewijsmateriaal om een beter begrip te krijgen van gebeurtenissen zoals die zich ontvouwd hebben en van de mensen die ze beïnvloeden, er getuige van waren of erdoor werden weggevaagd. Als historicus heb je er geen behoefte aan het verhaal te censureren of te verdonkermanen. En inderdaad het doel van het boek is nu net met mythes af te rekenen, niet ze te creëren,  zoals Baird terecht opmerkt. De lezer zal constateren dat Victoria hoe klein ook als persoon, groots was in haar koningschap, moeder werd van negen kinderen en alleen al tijdens haar leven een zeer veranderd wereldbeeld mocht aanschouwen. Tekenend is ook dat haar kleinzoon Willem aanwezig is bij haar sterfbed en dat diezelfde kleinzoon dertien jaar later in oorlog zou zijn, als Duitse keizer met het Groot Brittannië van zijn gewezen grootmoeder. Het leven blijft soms onvoorspelbaar. 

Titel:Victoria Koningin

Auteur: Julia Baird

Uitgeverij: Nieuw Amsterdam ISBN 97890 4682 1794 € 39,99