Overzicht historische relatie Nederland Nederlands Indië
1511 |
Portugezen in Azië |
1596 |
Eerste expeditie naar Azië vanuit de Republiek onder leiding van Cornelis de Houtman bereikt Java. |
1602 |
Oprichting VOC. Staten Generaal verleent monopolie op de handel met de Oost. |
1610 |
Instelling Gouverneur Generaal. |
1619 |
Gouverneur Generaal Jan Pieterszoon Coen sticht Batavia. |
1619-1623 |
Jan Pieterszoon Coen Gouverneur Generaal. |
1621 |
Coen roeit bevolking Banda-eilanden uit en bevolkt ze weer met eigen mensen: zo is de VOC zeker van het monopolie op nootmuskaat en foelie. |
1625 |
VOC verdrijft alle Europese concurrenten uit de Molukken. |
1627-1629 |
Jan Pieterszoon Coen Gouverneur-Generaal. |
1780-1784 |
Engeland in oorlog met de Republiek. Engelsen blokkeren directe verbinding met Indonesische archipel. |
1795 – 1813 |
Fransen vallen Nederland binnen; Franse tijd. |
1795-1806 |
Nederland Bataafse Republiek vervangt Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. |
1795 |
Staten Generaal besluit op 24 december tot opheffing van de VOC. |
1806-1810 |
Nederland Koninkrijk o.l.v. Lodewijk Napoleon, broer Napoleon. |
1806-1811 |
Gouverneur-Generaal Daendels. |
1810-1813 |
Nederland provincie van Frankrijk. |
1811 |
Britse vloot neemt Java in. Gouverneur Raffles onderwerpt de Javaanse vorsten. |
1811-1816 |
Engels bestuur over Nederlands Indië. |
1815 |
Napoleon verslagen; Zoon stadhouder Willem V wordt koning Willem I der Nederlanden( België wordt op het congres van Wenen bij Nederland gevoegd). Engeland geeft bezittingen in archipel terug maar houdt Ceylon en Kaapkolonie. |
1816-1826 |
G.A.G. Ph van der Capellen Gouverneur-Generaal. |
1817 |
Opstand Matoelesia op de Molukken. |
1825-1830 |
Java-oorlog; 15.000 doden Nederland 200.000 doden Inlanders. |
1830-1834 |
Gouverneur-Generaal Johannes van den Bosch. |
1830 |
Einde van de Java-oorlog. Diponogoro gearresteerd en verbannen. Nederland geeft de Javaanse edelen hun macht over de bevolking terug. |
1830 |
Invoering Cultuurstelsel tot 1870. |
1830 |
Oprichting Nederlandse Handelsmaatschappij (NHM) door koning Willem I; verkreeg monopolie op Cultuurproducten. |
1845 |
Begin van vijf jaar hongersnood op Java. |
1849 |
Eerste kritiek op Cultuurstelsel door Kamerlid Van Hoëvell. |
1850 |
De liberalen zouden tientallen jaren de meerderheid hebben in de Tweede Kamer. |
1860 |
Multatuli publiceert Max Havelaar. |
1866 |
Begin tabakswinning in Deli. |
1869 |
Opening Suezkanaal. |
1870 |
Einde Cultuurstelsel door aanname Suikerwet. Agrarische wet stelt Nederlands-Indië open voor westerse particuliere ondernemers. |
1873-1913 |
Atjeh-oorlog. |
1880 |
Koelie-ordonnantie geeft westerse ondernemers grote macht over arbeiders. |
1884 |
Suikercrisis. |
1890 |
Oliewinning op Sumatra van start. |
1891 |
Vervoersmonopolie Koninklijke Pakket Maatschappij. |
1894 |
Lombok-expeditie; begin van snelle onderwerping Buitengewesten |
1901 |
Afkondiging Ethische politiek in troonrede. |
1908 |
Oprichting nationalistische vereniging Boedi Oetomo (Het schone streven). Streven gelijkmatige ontwikkeling d.m.v. kennis combinatie Westerse kennis en Javaanse cultuur. |
1910 |
Nederlands-Indië staatkundig praktisch voltooid. Centraal bestuur. |
1911 |
Oprichting Indische Partij. Streefde naar gelijkheid en samenwerking tussen ALLE bevolkingsgroepen (Indiërs genoemd)., om het Indonesische vaderland te ontwikkelen tot een zelfstandige staat binnen een GEMENEBEST met Nederland. |
1912 |
Oprichting nationalistische beweging Sarekat Islam. |
1914 |
Sneevliet richt Indisch Sociaal Democratische vereniging op(ISDV). In 1920 omgedoopt tot Partai Kommunis Indonesia(PKI). |
1918 |
Installatie Volksraad. Gouverneur Generaal Van Limburg Stirum doet de ' Novemberbeloften' waarin aan de Volksraad beslissingsmacht en een meerderheid van Indische leden werd toegezegd. Bleef echter bij beloften. |
1926-1927 |
Communistische opstand op Java en Sumatra. |
1927 |
Oprichting Partai Nasional Indonesia(PNI) onder leiding van Soekarno, Hatta en Sjahrir. |
1929 |
Leiders PNI opgepakt en tot gevangenisstraf veroordeeld. |
1932-1933 |
Gouverneur-Generaal de Jonge treedt hard op tegen PNI. Verbanning leiding naar Boven-Digoel(concentratiekamp op Nieuw Guinea. |
1933 |
Muiterij op 'de Zeven Provinciën'. |
1936 |
Petitie-Soetardjo vraagt om geleidelijke zelfstandigheid(binnen 10 jaar) voor Indonesië. Nederland weigert hierover te praten. |
1939 |
Oprichting GAPI door de nationalisten. Een federatief verband van Indonesische organisaties. |
1940 |
Op 10 mei 1940 wordt Nederland door Duitsland bezet; regering wijkt uit naar Londen om van daaruit het koninkrijk te besturen. |
1941 |
Japan valt op 7 december Amerikaanse vloot aan op Pearl Harbour. Wereldoorlog ook in de Pacific. |
1942 |
27 januari slag in de Javazee waarbij Nederlandse vloot door Japan werd verslagen. |
1942 |
Op 8 maart capituleerde het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) en Japan maakte een einde aan de Nederlandse overheersing. |
1945 |
Op 15 augustus capituleerde Japan na de atoombommen op Hirosjima en Nagasaki. |
1945 |
Op 17 augustus roept Soekarno de onafhankelijkheid uit. |
1945-1946 |
Bersiap tijd: periode waarin veel Nederlanders en pro-Nederlandse bevolkingsgroepen werden vermoord. |
1945-1946 |
Engelsen voerden tijdelijk bewind over Nederlands-Indië. |
1946 |
Akkoord van Linggatjati; intentie was oprichting Verenigde Staten van Indonesië. |
1947 |
Eerste Politionele Actie van 21 juli tot 4 augustus. |
1948 |
Renville overeenkomst op 17 januari. Had geen resultaat. Tweede Politionele Actie van 19 december 1948 tot 3 januari 1949. |
1949 |
Veiligheidsraad roept op tot staakt het vuren. Ronde Tafel Conferentie te Den Haag van 23 augustus tot 2 november. Op 27 december soevereiniteitsoverdracht Nederlands-Indië en de Verenigde Staten van Indonesië werd uitgeroepen. |
1950 |
Proclamatie Republik Maluku Selatan (RMS) op 25 april |
1950 |
Op 17 augustus werd de eenheidsstaat Indonesië uitgeroepen. |
1951 |
12.000 Molukkers komen naar Nederland. |
1955 |
Eerste algemene verkiezingen in het onafhankelijk Indonesië. Soekarno's PNI wordt de grootste partij. |
1956 |
Indonesië verbreekt eenzijdig Staatkundige Unie met Nederland vanwege conflict om Nieuw-Guinea. |
1957 |
Soekarno wordt dictator. |
1957-1958 |
Nederlandse bedrijven genationaliseerd. |
1960 |
Verbreking diplomatieke banden door Indonesië met Nederland. |
1962 |
Nederland en Indonesië sturen troepen naar Nederlands Nieuw- Guinea. |
1962 |
Nederland staat Nieuw-Guinea af onder Amerikaanse druk. |
1963 |
Nieuw-Guinea gaat na een kort tussenbestuur van de Verenigde Naties over in Indonesische handen. |
1965 |
Linkse officieren doen een couppoging, die wordt neergeslagen door generaal Soeharto. Massale moordpartijen onder (vermeende) communisten. |
1966 |
President Soekarno wordt door de generaals onder druk gezet en geeft in 1966 vergaande bevoegdheden aan generaal Soeharto, die het leger achter zich weet. |
1967 |
Soeharto wordt waarnemend president. |
1968 |
Soeharto wordt volwaardig staatshoofd. |
1973 |
President Soeharto legt de macht van politieke partijen aan banden en dwingt hen tot een fusie. De corporatistische organisatie Golkar, een schepping van het leger, wordt staatspartij. |
1974 |
Indonesische studenten protesteren tegen de grootschalige corruptie, armoede en onderdrukking. |
1975 |
Indonesische troepen vallen Oost-Timor binnen dat zich kort tevoren onafhankelijk heeft verklaart van Portugal. |
1976 |
Oost-Timor wordt ingelijfd bij Indonesië. |
1980 |
De 'Petitie van Vijftig' een groep van ex-generaals, politici, academici, en studenten dringt bij Soekarno aan op grotere politieke vrijheid. |
1997 |
De Aziatische crisis slaat over op de door corruptie en wanbeheer uitgeholde Indonesische economie. |
1998 |
Golf van studentendemonstraties. Val van Soeharto(mei). President Habibie volgt hem op. |
1999 |
Op 20 oktober wordt moslimleider Wahid door het parlement(Volkscongres) tot president gekozen nadat het parlement het beleid van Habibie had afgekeurd. Megawatti Soekarnoputri (dochter van oud president Soekarno)werd vice-president. |
2001 |
Op 23 juli volgt Megawatti Soekarnoputri Wahid op als president. |
2004 |
In de eerste rechtstreekse verkiezingen voor het presidentschap van 2004 werd Megawatti Soekarnoputri verslagen door Susilo Bambang Yudhoyono. |