PO De WIC en de slavenhandel
klas 2 PO over de WIC en de slavenhandel |
Leerdoelen : ll. moeten kennis vergaren over de West Indische Compagnie en kunnen aantonen wat de WIC te maken had met slavenhandel en slavernij ll. moeten de gegevens verwerken in een verslag Taakeisen: Wat: - Informatie over WIC selecteren en verzamelen mbv video, leerboek leestekst Waarom: -WIC is economisch belangrijk geweest voor de Nederlandse Republiek in de 17e en 18e eeuw, maar tevens vormde het door haar betrokkenheid met de slavenhandel een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Nederland - Oefenen in het maken van een klein verslag Hoe: - In drie lessen (en evt. thuis) met tweetal een verslag maken waaruit blijkt dat de info door de leerlingen is verwerkt (netjes geschreven) Beoordeling : Verzorging verslag (titelblad, reflectie, lay-out, netheid, eigen woorden) 15 pnt Beantwoording van de vragen 35 pt (Maximale score bedraagt 50 pnt) (Deze score verdubbelen en vervolgens delen door 10 is je score !) Het punt telt mee als een SO Inleveren : - aan einde 3e les Instructie Verslag maken over de WIC en slavenhandel. Het verslag bestaat uit : 1 Een titelblad : - titel van verslag, namen van ll, datum, en een passende afbeelding/tekening 2 Antwoorden formuleren op de vragen van de zes thema’s (zie taakblad) 3 reflectie : (wat vindt je van deze taak en wat heb je ervan geleerd, wat ging goed en wat ging niet zo goed e.d. Informatie Informatieve tekst over WIC en slavenhandel Videoserie over slavernij in Suriname |
||
De West Indische Compagnie en de Slavenhandel |
||
Inleiding Ruim 500.000 Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen zijn door de Nederlanders als slaaf naar de Amerikaanse koloniën overgebracht. Meer dan de helft van deze slaven werden verscheept door de West-Indische Compagnie (WIC), die daarmee de belangrijkste Nederlandse organisatie was die zich met de slavenhandel bezig hield. Maar hoe verliep een slavenreis nu eigenlijk? |
||
De West-Indische Compagnie De Tweede of Nieuwe West-Indische Compagnie was evenals haar in 1674 failliet gegane voorgangster, de in 1621 opgerichte Eerste WIC, georganiseerd in vijf kamers: Amsterdam, de Maze (Rotterdam), Zeeland, het Noorderkwartier (Hoorn en Enkhuizen) en Stad en Lande (Groningen). |
||
|
||
Kaart van de WIC nederzettingen rond de AtlantischeOceaan (1640-1650) Er werd daarbij precies bepaald welke waarde de mee te nemen handelsgoederen (het cargasoen) zouden hebben, hoeveel slaven dienden te worden ingekocht, waar dit op de Afrikaanse kust moest gebeuren en uiteindelijk waar in Amerika het slaventransport (het armasoen) moest worden afgeleverd. De slavenhandel van de WIC De slavenvaart was een onderdeel van de zogenaamde driehoekshandel. Koopvaarders voeren van Europa naar Afrika, de eerste zijde van de driehoek, waar meegebrachte Europese producten werden geruild tegen slaven. De reis met slaven van Afrika naar een bestemming in Amerika vormde de tweede zijde van de driehoek, die in het Engels als de "middle passage" (middenpassage) wordt aangeduid. De terugreis naar Europa van het schip, nu geladen met tropische producten, vormde de laatste zijde van de driehoek. De slavenvaart was in de eerste plaats handel en eventueel menselijke leed was van ondergeschikt belang. D.H. Gallandat rechtvaardigde in zijn handboek voor slavenhandelaren het bedrijf als volgt: |
||
"Alleenlijk zal ik hier aanmerken, dat ‘er vele bedryven plaats hebben, welke ongeoorloofd zouden schynen, indien ‘er geen byzonder voordeel in te vinden was. Getuige zy hier van de Slavenhandel, dien men alleen al door het voordeel, ‘t welke dezelve aan de kooplieden toebrengt, van onwettigheid kan vryspreken." De WIC kocht slaven in verschillende gebieden op de Afrikaanse kust. De belangrijkste waren: de Goudkust, de daaraan grenzende Slavenkust en het gebied ten noorden van de monding van Kongo dat werd aangeduid als Loango-Angola. De WIC had in de twee eerstgenoemde gebieden vestigingen in de vorm van forten of handelsposten. De hoofdvestiging was in Elmina. Vanuit de forten en handelsposten werden de slaven ingekocht via Afrikaanse makelaars. Dit gebeurde ook wanneer er geen slavenschepen lagen te wachten. Voor het transport van de slaven werden gewone koopvaarders gebruikt die tijdelijk werden aangepast voor het vervoer van grote aantallen mensen. |
||
De grootte van de ingezette schepen varieerde al naar gelang de bestemming in Amerika. De grootste schepen, die tot 500 of 600 slaven aan boord hadden, werden ingezet in de slavenvaart op Curaçao. De schepen voeren langs de kust totdat een makelaar van slaven op het strand verscheen. Het kon weken of zelfs maanden duren voordat een armasoen compleet was en de oversteek van de Atlantische Oceaan kon worden aangevangen. Het leven aan boord van een slavenschip De schippers van de slavenschepen van de Compagnie ontvingen instructies hoe zij hun levende lading dienden te behandelen. Nauwkeurige bepalingen waren opgesteld over onder meer het te verstrekken voedsel, de medische zorg, hygiëne aan boord en het gelegenheid geven aan de slaven tot regelmatige lichaamsbeweging. Naar mate er gedurende het verblijf aan de Afrikaanse kust meer en meer slaven aan boord werden gebracht moeten de omstandigheden steeds benauwder zijn geworden. De slaven lagen in rijen naast elkaar en boven elkaar op van planken getimmerde "beddings". De ruimte was zo beperkt dat zitten nauwelijks mogelijk was. De atmosfeer kon op sommige schepen door gebrek aan ventilatiemogelijkheden soms letterlijk verstikkend zijn. Er waren sanitaire voorzieningen aan dek in de vorm van getimmerde "gemakken" en in de kwartieren benedendeks stonden emmers of tonnen. De stank in de "slaavegaten", zoals de ruimten waar de slaven verbleven veelal werden aangeduid, moet verschrikkelijk zijn geweest. Door de voortdurende deining zullen velen zeeziek zijn geweest. Diarree, braken en hevige transpiratie in de bedompte kwartieren benedendeks veroorzaakten enorm vochtverlies terwijl de slaven gemiddeld niet meer dan ongeveer een liter water per etmaal kregen. Het water werd tweemaal per dag verstrekt bij een maaltijd die bestond uit gort of paardebonen met spek, palmolie en pepers. Bij de bemanning bestond er tegelijkertijd een voortdurende angst voor opstand, hetgeen weer kon leiden tot hard en wreed optreden. En gestelde regels over het optreden van de bemanning tegenover de slaven konden hen uiteindelijk niet volledig vrijwaren van willekeur, mishandeling en incidenteel ook verkrachting. Separatie/Verkoop Na aankomst op Curaçao werden de slaven "gesepareerd", een selectieprocedure waarbij de oude of gebrekkige slaven (de manquerons) en de zieken werden gescheiden van de jonge, gezonde slaven of piezas de India
De separatie werd uitgevoerd door een commissie waarin meestal zowel Compagnies dienaren als particuliere kooplieden waren vertegenwoordigd. Er waren twee redenen om tot een snelle verkoop van de zieken en manquerons over te gaan: de kans op verliezen door verslechtering van de gezondheidstoestand en sterfte moest zo klein mogelijk worden gehouden en de onderhoudskosten dienden zoveel mogelijk te worden beperkt. |
||
Het aantal zieken, manquerons en piezas verschilde sterk van armasoen tot armasoen. Gemiddeld was ongeveer een derde ziek of manqueron en tweederde pieza. De piezas werden niet bij opbod verkocht, maar tegen een vastgestelde prijs. Deze bedroeg voor een volwassen man of vrouw 100 pesos, later verhoogd tot 108 pesos. Kinderen kostten naar gelang hun leeftijd 1/3 of 2/3 van een volwassene.
Op de plantages konden de slaven enigszins van de reis herstellen, al werden zij daar ook aan het werk gezet. Om hun conditie op peil te brengen kregen zij wel vlees en vers fruit, maar het standaard voedsel bestond voornamelijk uit "kleine maïs" (Sorghum). |
||
Een regelmatig terugkerend probleem was echter dat de regentijd vaak te laat inzette of dat er te weinig regen viel. Een slechte oogst of een misoogst was dan het gevolg, terwijl ook veel vee door de droogte omkwam. Sedert de zeventiende eeuw had de WIC een universitair geschoold arts, een medicinae doctor, op Curaçao in dienst. Daarnaast stonden er een aantal chirurgijns op de loonlijst. Deze uitgebreide medische staf was er in de eerste plaats voor de negotieslaven (de slaven die voor de handel waren bestemd). |
||
Slaven in opstand
|
||
Taakblad (let op : voor vraag 9 en 16 kun je 4 punten verdienen !) I WIC 1 Wat voor soort onderneming was de WIC? 2. Hoe lang heeft de WIC bestaan ? 3 Hoe kwam de WIC aan het kapitaal om haar activiteiten uit te voeren? 4 In welke werelddelen was de WIC actief ? 5 Maak een lijst van vijf verschillende beroepen waar de WIC werk voor zorgde II WIC en de slavenhandel 6 Waaruit blijkt dat de slavenhandel van de WIC belangrijk was? 7 Wat betekende het dat de WIC het monopolie had op de slavenhandel? 8. Leg uit of dat betekende dat ook alleen de Hollanders aan slavenhandel deden 9. Leg uit wat de driehoekshandel inhield (4 pnnt !) 10 Leg uit of slavernij voor de Afrikanen iets nieuws was voordat de blanken kwamen Video 11 Wat veranderde er wel door de komst van de blanken? Video 12 Noteer drie gebieden in Afrika waar men de slaven kocht 13 Hoe heette de hoofdvestiging van de WIC in Afrika? 14 De WIC kocht de slaven van zogenaamde slavenmakelaars. Hoe kwamen deze makelaars aan die slaven ? Video 15 Noem 4 manieren waarop men slaaf kon worden. Video/tekst III WIC en de slavenschepenl 16 Beschrijf het leven aan boord van een slavenschip. (4 pnnt !) Video/tekst 17 Waar was de behandeling van de slaven aan boord op gebaseerd? Video/tekst (waar ging het de kapitein vooral om) 18 Hoeveel slaven stierven er gemiddeld tijdens een reis Video/tekst en hoe kwam het dat er zoveel slaven stierven? IV WIC en de verkoop van slaven 19 Op wat voor manier werden de slaven verkocht Video/tekst en waar lijkt dat eigenlijk wel wat op? 20 Waar letten de kopers van de slaven vooral op voordat zij een slaaf kochten? Video/tekst 21 Waarom moesten de zieke slaven zo snel mogelijk verkocht worden.? V WIC en de plantages 22 Op welke twee eilanden had de WIC eigen plantages? 23 Slaven die in Suriname op de plantages terechtkwamen waren soms in Afrika ook al slaaf geweest. Toch was het leven in Suriname als slaaf meestal heel anders. Noem minstens twee belangrijke verschillen VI Verzet en afschaffing van de slavernij 24. Wat deden sommige slaven die zich niet in hun ellendige lot wilden berusten (noem drie dingen)? 25 Geef een voorbeeld van een slavenopstand.(land en jaartal) 26 Slaven probeerden regelmatig om weg te lopen van de plantages. Video Waarom lukte dat in Suriname vaak beter dan op de eilanden van de Antillen? 27 Waarom sloten de Hollanders in Suriname vrede met de Marron ? Video 28 Wanneer schafte Nederland de slavernij af ? 29 Waarom staat er in je boek dat de slavernij “eindelijk”werd afgeschaft? |