Na lezing van deze biografie was me geheel duidelijk waarom Etty Willem Wilmink omschreef als 'In de man zit nog een jongen'. Daar spreekt mededogen uit maar dat wil niet zeggen dat Etty hem niet kritisch heeft bekeken. Alom wordt Willem Wilmink bejubeld als de schrijver van fijnzinnige teksten, kindergedichten en liedjes, maar na lezing van deze biografie komt hij toch ook naar voren als een moeilijke man. Vaak bleek zijn weergave van de dagelijkse werkelijkheid zich soms verre te vinden van hetgeen daadwerkelijk was gebeurd. Maar daar bleek hij dan geen enkele moeite mee te hebben. Levend in een veranderende wereld van die tijd was er een soort nostalgisch verlangen naar zijn jeugd in Enschede van de jaren dertig tot vijftig.

Bob Woodward is een autoriteit vooral door het feit dat hij door zijn onderzoek in de Watergateaffaire aantoonde dat de President van de VS Nixon daar direct bij betrokken was. Uiteindelijk zou Nixon moeten aftreden. Maar nu schrijft Woodward over de zittende president Trump. Dat doet hij aan de hand van verslagen, dagboeken, documenten en honderden uren van interviews met primaire bronnen. Achter in dit boek wordt daar verantwoording over af gelegd. Het boek geeft een ontluisterend, ja zelfs beangstigend beeld van de uitoefening van het presidentschap door Donald Trump. Verbijsterend vraagt de lezer zich af hoe het mogelijk is dat zo'n man uitvoering kan geven aan het hoogste ambt van de VS en daardoor de machtigste man van de wereld. Bladzijde na bladzijde wordt duidelijk dat er gelukkig nog mensen rondom de president zijn die de wereld behoeden van erger onheil.

De ondertitel van het boek 'Breuklijnen' vermeldt Priesters in overgangstijd. In 'Breuklijnen'vertellen negen (ex-) priesters hun verhaal. Zij hebben het grootseminarie veelal gedaan in de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw. De toenmalige crisis van het priesterambt is aan geen van hen voorbijgegaan: ieder van deze priesters moest zelf zijn plaats bepalen in het nieuwe geheel. Van diegenen die het priesterambt achter zich lieten deed de eerste dat in 1972, de laatste in 1997. Na lezing van dit boek blijkt dat velen van hen hun persoonlijke ervaringen indringend aan het papier hebben toevertrouwd en het eigenlijk een document is geworden dat de ontwikkelingen in de Nederlandse kerkprovincie uitvoerig beschrijft en de uitwerking daarvan in ieders persoonlijk leven. Veel (ex-)-kloosterlingen zullen zich er ook in herkennen. Een aantal van hen hoopt dat de huidige paus Franciscus in staat blijkt te zijn gestalte te geven aan een minder institutionele kerk. Hoop doet leven! Dit boek is een menselijk document van een stormachtige periode binnen de Nederlandse Kerkprovincie. Aanbevolen!

Al jaren volg ik de familie van Max Moszkowicz. Toen dit boek dan ook uitkwam heb ik het terstond gekocht in de boekhandel. Als historicus heb ik o.a. ook onderzoek gedaan naar Maastricht in de Tweede Wereldoorlog. Daarvoor onderzocht ik ook de archieven van de politie van Maastricht tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zie daarvoor https://www.blikopdewereld.nl/geschiedenis/vervolging-joden/provincie-limburg. Dan tref je daarin ook aan de oproeping van de familie Moszkowicz om zich te melden in augustus 1942 om te werk te worden gesteld in het Oosten. Zo werden ze afgevoerd en uiteindelijk was het alleen Max die de oorlog overleefde en als 18-jarige terugkwam in Maastricht en moest constateren dat er andere mensen woonden in het ouderlijk huis op de Grote Gracht te Maastricht. Mij is bijgebleven het feit dat in het politiearchief uitvoerig beschreven werd wat er zich nog in het ouderlijk huis te Maastricht bevond aan goederen, nadat de familie. was weggevoerd naar Westerbork. In de bokser beschrijft Marcel Haenen uitvoerig hetgeen Max Moszkowicz tijdens zijn leven heeft meegemaakt. Daarbij staat vooral ook centraal het leven dat hij na terugkomst opbouwde en uitgroeide tot een van de beste strafpleiters van Nederland.

Huiveringwekkend, autobiografische mokerslag, beschrijvingen die ten volle bij dit boek passen. De clichés over Nederlands-Indië worden verpulferd en hoe. Pas op 65 jarige leeftijd heeft Alfred Birney het boek geschreven dat hij al zijn leven lang moest schrijven. De tolk van Java is inmiddels al onderscheiden met de Libris Literatuur Prijs 2017 en de Henriëtte Roland Holst-prijs 2017. Uit een vraaggesprek met Alfred Birney in de Volkskrant van 5 mei 2017 blijkt dat hij eigenlijk wel zijn leven lang aan dit boek heeft gewerkt. De tolk van Java is een autobiografische roman over een door oorlog getekende vader die zijn trauma's botviert op zijn vrouw en zijn vijf kinderen, waarvan Birney de oudste is. Het is het dagboek van de vader dat een centrale rol speelt in deze roman. Zijn vader Adolf Birney was de niet-erkende zoon van een Indo-Europese vader, afkomstig uit een rijke plantersfamilie, en een Chinees-Indonesische moeder en vocht in de onafhankelijkheidsoorlog aan de kant van de Nederlanders. In het Soerabaya van die tijd stelde je als onecht kind niets voor. Was dat wellicht toch een reden waarom hij zich bij de Nederlanders aansloot. Toen De tolk van Java verscheen was ik begonnen met het boek 'De Brandende kampongs van Generaal Spoor' van Rémy Limpach, en besloot om dat even ter zijde te leggen en eerst De tolk van Java te lezen.

Zoals ik al eerder heb betoogd is het toe te juichen dat oud-politici hun memoires publiceren. Het geeft de lezer een inzicht in het functioneren van onze parlementaire democratie. Brinkman was tot voor kort de fractievoorzitter van het CDA in de Eerste Kamer en neemt als zodanig afscheid van de Nederlandse politiek. Heel bekend werd Brinkman als fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer en als beoogd opvolger van Ruud Lubbers als premier van ons land. Het liep echter heel anders want het was Lubbers zelf die zijn kroonprins vlak voor de verkiezingen als een baksteen liet vallen. Lubbers kondigde namelijk aan op Hirsch Balin te zullen stemmen. Het resultaat was een ongelooflijk grote verkiezingsnederlaag voor het CDA. Maar deze memoires gaan natuurlijk niet alleen over dat dieptepunt. We zouden Brinkman dan ernstig tekort doen. Maar buiten de politiek bouwde Brinkman zijn positie voor bouwend Nederland, in de tijd dat hij niet politiek aanwezig was, steeds verder uit.

Fabriekskinderen werd voor het eerst gepubliceerd in 1863 en had tot doel de arbeid van kinderen in fabrieken aan de kaak te stellen. De wetgeving zou nog tot 1874 op zich laten wachten voordat het Kinderwetje van Van Houten in het Parlement zou worden aangenomen. Schrijver Cremer schreef de novelle binnen 6 weken. Fabriekskinderen is een bittere aanklacht tegen kinderarbeid. Na aanname van de wet verdween kinderarbeid geleidelijk. Om de auteur en zijn strijd bekendheid te geven werd deze novelle opnieuw gepubliceerd. Een historisch document.

Titel: Fabriekskinderen.

Auteur: J.J.Cremer.

Uitgeverij: Astoria ISBN 9789491618598 € 12,49

Wie kent hem nog? Hij was een van de oprichters van D'66 en de eerste minister die de partij ooit leverde. Toch is hij in tegenstelling tot de andere mede-oprichters in de vergetelheid geraakt. Rogier Verkroost wil met deze biografie Hans Gruijters uit de vergetelheid halen en besloot zich te gaan verdiepen in de vraag wat voor persoon Gruijters nu eigenlijk was en waarom D'66 en hij uit elkaar zijn gegroeid. Verkroost kwam al snel tot de ontdekking dat er nog nooit een boek over Gruijters was gemaakt. Hoewel hij een interessante persoon was met een al even roerig leven. Dus nam Verkroost het initiatief om daar verandering in aan te brengen. Verkroost stelt in zijn voorwoord dat zijn boek geen wetenschappelijke pretenties heeft en vast niet volledig is. Maar zijn doel is om de herinnering aan Hans Gruijters vast te leggen in een boek voor het nageslacht.

Ja, er was hoe raar het ook klinkt een schooltje voor kinderen in het oord van de dood in Auschwitz. Mario Escobar heeft dit gegeven verder uitgewerkt aan de hand van het verhaal van Helene Hanneman die als Duitse meegaat met haar vijf kinderen die ze samen met haar man, die van zigeuner afkomst is, heeft. Als uiteindelijk in 1943 de Gestapo in Berlijn bij hen binnenvalt besluit ze met hen mee te gaan. En na een tocht per trein komen ze in Auschwitz terecht. Daar wordt Helene gedwongen als verpleegster te werken onder kamparts Jozef Mengele. Daar krijgt ze de kans om het leven van kinderen in het kamp iets dragelijker te maken en ze te beschermen tegen het kampleven en Mengele.

Deze biografie van Juliana is het lezen alleszins waard. Wat een prestatie eigenlijk. Want ga er maar even aanstaan om van deze Oranjetelg, die nadat haar moeder Wilhelmina vijftig jaar lang van 1898 tot 1948, het koningschap had uitgeoefend, een zoals ze zelf beschrijft ' psychologiserende' biografie te schrijven over Juliana. Het was Cees Fasseur die eerder al zijn tweedelige biografie over Wilhelmina had geschreven: 'Wilhelmina De jonge koningin' ISBN 9789050185059 en Wilhelmina Krijgshaftig in een vormloze jas' ISBN 9789050184526. Daarnaast schreef Fasseur ook nog: 'Wilhelmina Sterker door strijd' ISBN 9789050184670. Van de hand van  Fasseur is ook nog 'Juliana & Bernard Het verhaal van een huwelijk. De jaren 1936-1956' ISBN 9789050189552. Een opvallend verschil is echter dat Fasseur toestemming van Koningin Beatrix kreeg om voor zijn onderzoeken het Koninklijk Huisarchief te raadplegen en dat Jolande Withuis dat niet werd toegestaan.