Is levenslange gevangenisstraf in Nederland echt levenslang?

Je hoort regelmatig mensen verzuchten dat je in Nederland voor een moord tegenwoordig maar een paar maanden krijgt. Dat is niet zo. Hoe lang is in Nederland levenslang?

Het wetboek van strafrecht bepaalt dat gevangenisstraf tijdelijk kan zijn of levenslang. De tijdelijke gevangenisstraf is normaliter maximaal vijftien jaar, maar indien op een delict levenslange gevangenisstraf staat kan- in plaats van levenslang- een tijdelijke gevangenisstraf van dertig jaar worden opgelegd. Dat betekent dus dat levenslang niet hetzelfde is als dertig jaar.

Wat is het verschil tussen doodslag en moord?

Art. 287. Wetboek van Strafrecht

Hij die opzettelijk een ander van het leven berooft, wordt, als schuldig aan doodslag, gestraft met gevangenisstaf van ten hoogste vijftien jaren of geldboete van de vijfde categorie

Art. 289. Wetboek van Strafrecht

Hij die opzettelijk en met voorbedachten rade een ander van het leven berooft, wordt, als schuldig aan moord, gestraft met levenslange gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste dertig jaren of geldboete van de vijfde categorie.

Moord wordt algemeen beschouwd als het ernstigste commune misdrijf. Moord is doodslag met voorbedachte raad begaan. Voorbedachte raad wijst op een moment van kalm overleg, van bedaard nadenken voorafgaand aan de uitvoering

In het geval er een levenslange gevangenis wordt opgelegd betekent dit dat de veroordeelde de rest van zijn leven in detentie zal moeten verblijven

Indien de rechtbank een levenslange gevangenisstraf oplegt, moet de veroordeelde in principe levenslang zitten. Wel kan hem bij koninklijk besluit eerder gratie worden verleend. Daarover adviseert de rechter die de straf heeft opgelegd aan de minister van justitie die politiek verantwoordelijk is voor de te nemen beslissing. Gemiddeld duurt een levenslange gevangenisstraf in de praktijk 23 jaar. Als iemand in plaats van levenslang twintig jaar opgelegd krijgt, zit hij echter sowieso geen twintig jaar, ook niet als er nooit gratie verleend wordt. Dat komt door het systeem van de vervroegde invrijheidsstelling. Iedereen die een tijdelijke gevangenisstraf krijgt opgelegd van meer dan een jaar moet twee derde deel van zijn straf daadwerkelijk uitzitten. Indien minder dan een jaar wordt opgelegd geldt dat er vervroegde invrijheidsstelling plaatsvindt als van het meerdere boven zes maanden een derde is uitgezeten. Beneden de zes maanden vindt geen vervroegde invrijheidsstelling plaats. Nadat bij straffen van langer dan een jaar twee derde deel van de tijd verstreken is wordt de veroordeelde (uitzonderingen als ernstig wangedrag tijdens de detentie daargelaten) vervoegd in vrijheid gesteld. Wanneer iemand twintig jaar gevangenisstraf opgelegd krijgt zit hij in het huidige stelsel dus “maar” twee derde van zijn straf uit en komt hij na ruim veertien jaar vrij. Maar indien iemand levenslange gevangenisstraf opgelegd krijgt, is de regeling van vervroegde invrijheidsstelling niet van toepassing en zit hij feitelijk misschien wel veertig jaar totdat hem gratie verleend wordt, maar dat is geen vanzelfsprekendheid. Er is dus toch een groot verschil tussen een levenslange en een tijdelijke gevangenisstraf. .