Lucia de Berk deel 17

Hof wil wetenschappers horen in zaak-Lucia de B.

Malou van Hintum 5 februari 2009 Volkskrant

ARNHEM - Het gerechtshof in Arnhem wil drie wetenschappers horen in de nieuwe strafzaak tegen de Haagse verpleegkundige Lucia de B. Dit bleek donderdag tijdens een zogenoemde regiezitting van het hof.

De drie wetenschappers brachten eerder rapportages uit over het overlijden van baby A. in het kader van een herzieningsverzoek van De B. Het bewijs in deze zaak was de pijler onder haar schuldigverklaring. De verpleegkundige werd in 2004 door het hof in Den Haag veroordeeld tot levenslang voor de moord op de baby, alsmede de moord op zes andere patiënten en drie moordpogingen. Lucia de B. heeft altijd volgehouden dat ze onschuldig is.

Omdat er, mede door de rapportages van de wetenschappers, twijfel over de veroordeling is ontstaan, bepaalde de Hoge Raad in oktober vorig jaar dat het hof in Arnhem zich opnieuw over de zaak moet buigen.

Opnieuw
Het hof beslist op 19 februari over het vandaag gedane verzoek van het Openbaar Ministerie (OM) om alle tien zaken waarvoor De B. is veroordeeld opnieuw te onderzoeken.

Stijn Franken, de advocaat van Lucia de B., waarschuwde het hof niet dezelfde fout te maken als het hof in Den Haag door onverwachte en onverklaarbare sterfgevallen gelijk te stellen aan een onnatuurlijke dood.

Vorige week deed het OM een inval bij een nicht van De B., waarbij vergeefs werd gezocht naar ontbrekende dagboekfragmenten van de verpleegkundige. Justitie had een tip gekregen dat er ‘iemand in Den Haag’ nog fragmenten uit het dagboek van de Haagse in bezit had, zei aanklaagster J. Brughuis. Het dagboek van De B. speelde een belangrijke rol tijdens eerdere processen die tegen haar werden gevoerd. Ze heeft daarin van een compulsie gesproken waaraan ze had toegegeven.

Advocaat Franken noemde de inval overbodig: 'Als iemand de moeite had genomen die dagboeken door te bladeren had hij gezien dat de tekst doorloopt en er niets ontbreekt.’ Volgens Franken is het is niet nodig de hele rechtszaak tegen Lucia de B. van begin tot einde over te doen, omdat dat 'onnodig veel tijd' zou kosten. Hij hoopt ‘dat de zaak voor 2013 klaar is’.

Zaak Lucia de B. hopelijk in 2013 klaar'

ARNHEM - Het is niet nodig de hele rechtszaak tegen Lucia de B. van begin tot einde over te doen. Dat kost onnodig veel tijd, vindt de advocaat van de Haagse verpleegkundige, Stijn Franken. Hij zei donderdag bij het gerechtshof in Arnhem dat hij hoopt „dat de zaak voor 2013 klaar is”.

Een rechtbanktekening van Lucia de B..

De hele reeks onderzoekswensen die het Openbaar Ministerie (OM) donderdag aan het gerechtshof in Arnhem voorlegde, vindt Franken voor een groot deel overbodig. „De aanvullende onderzoeken moeten wel een duidelijke meerwaarde hebben. Het OM wil de zaak kennelijk dunnetjes overdoen”, zei de raadsman.

Hij is het wel met het hof eens dat nog twee wetenschappers moeten getuigen. Zij waren tijdens de herzieningsprocedure voorafgaand aan dit proces door de adviseur van de Hoge Raad al gevraagd om hun mening over het overlijden van baby A. Dit sterfgeval was de belangrijkste drager van de veroordeling tot levenslang van Lucia de B. Inmiddels wordt eraan getwijfeld of het kindje wel een onnatuurlijke dood is gestorven.

Volgens de advocaat gaat justitie er te veel van uit dat er sprake is van strafbare handelingen als niet meteen duidelijk is waaraan iemand is overleden. Soms is het nu eenmaal niet verklaarbaar waarom iemand op een bepaald moment overlijdt, stelde Franken.

Advocaat Lucia de B.: zaak niet helemaal overdoen

Radio tv West 05-02-09 16:21

DEN HAAG - Het is niet nodig de hele rechtszaak tegen Lucia de B. van begin tot einde over te doen. Dat zegt de advocaat van de Haagse verpleegkundige, Stijn Franken donderdagmorgen tijdens de zogenoemde regiezitting.

De reeks onderzoekswensen die het OM vandaag aan het gerechtshof in Arnhem voorlegde vindt Franken voor een groot deel overbodig. Hij is het wel met het hof eens dat nog twee wetenschappers moeten getuigen.

Zij waren tijdens de herzieningsprocedure al door de adviseur van de Hoge Raad gevraagd om hun mening over het overlijden van baby A. De dood van deze baby was destijds de belangrijkste reden om Lucia de B. tot levenslang te veroordelen.

Volle omvang

Het OM wil dat het proces tegen de Haagse verpleegkundige Lucia de B. bij het gerechtshof in Arnhem in volle omvang opnieuw wordt behandeld. Het OM heeft in het nieuwe proces gevraagd om een behoorlijke hoeveelheid onderzoek. Ook wil justitie vele getuigen horen 'om de waarheidsvinding en om open eindjes af te knopen'.

De Hoge Raad gaf in oktober opdracht voor een herzieningszaak, nadat duidelijk was geworden dat de veroordeling tot levenslang mogelijk niet juist is. Volgens deskundigen is het nog helemaal niet bewezen dat Lucia de B. verantwoordelijk is voor zeven moorden en drie pogingen daartoe.

De herziening is donderdag van start gegaan met een regiezitting. Daarin wordt de zaak alleen voorbereid en nog niet inhoudelijk behandeld. Er worden afspraken gemaakt over de verdere behandeling.

Huiszoeking

De politie heeft vorige week huiszoeking gedaan bij een nicht van Lucia de B.. Het Openbaar Ministerie liet rechercheurs zoeken naar een dagboek van de oud-verpleegkundige, maar de advocaat van Lucia laat weten dat er niets is gevonden.

Justitie hoopte nieuw bewijs te vinden in de strafzaak tegen de Haagse verpleegkundige.

OM wil proces tegen Lucia de B. dunnetjes overdoen

(Novum) -5 februari 2009 Het Openbaar Ministerie wil veel 'oude' getuigen opnieuw horen in het nieuwe proces tegen Lucia de B. Het gaat om onder meer om artsen, verpleegkundigen en lijkschouwers. Dat bleek donderdag op een zogenoemde regiezitting in de geruchtmakende strafzaak. Over twee weken wordt duidelijk of het gerechtshof in Arnhem de wens van het OM inwilligt.

Het hof heeft zelf gevraagd om een geactualiseerd reclasseringsrapport. Ook buigen de rechters zich over een verzoek van het Openbaar Ministerie om de dagboeken van de voormalige Haagse verpleegster boven water te krijgen. Daarin zouden compromitterende passages staan.

De raadsman van De B. betoogde donderdag dat het opnieuw horen van een rits getuigen in zijn ogen geen toegevoegde waarde heeft. Stijn Franken verwacht niet dat zij iets nieuws gaan verklaren en het proces zou dan nodeloos lang duren, terwijl de situatie voor zijn cliënt nu al zo ondraaglijk is.

De 47-jarige De B. werd in 2006, na herziening door de Hoge Raad, door het gerechtshof Amsterdam tot levenslang veroordeeld voor de moord op zeven ziekenhuispatiënten en drie pogingen tot moord, gepleegd tussen 1997 en 2001. Het hof in Den Haag veroordeelde de verpleegkundige in 2004 tot een levenslange celstraf en tbs met dwangverpleging. De Hoge Raad oordeelde dat een combinatie van een levenslange celstraf met tbs onmogelijk is, en verwees de zaak terug naar het hof in Amsterdam. Dat veroordeelde De B. in 2006 tot levenslang.

Nadat er twijfels rezen over de schuld van De B., werd de zaak in juni vorig jaar opnieuw verwezen naar de Hoge Raad. Een adviseur van het hoogste rechtscollege diende het verzoek in de zaak opnieuw te laten beoordelen. Uit nieuw onderzoek zou namelijk blijken dat het bewijs voor een van de moorden die De B. zou hebben gepleegd geen standhoudt.

De B. zou een patiëntje hebben vergiftigd met digoxine, maar een natuurlijke dood wordt niet uitgesloten. Volgens onderzoekers was er wel digoxine in het lichaam van de baby aanwezig, maar heeft dat niet per se de dood van het kindje tot gevolg gehad.

De Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken concludeerde in oktober bovendien dat er in de strafzaak fundamentele fouten zijn gemaakt. De Hoge Raad oordeelde daarop dat het gerechtshof Arnhem zich opnieuw over de zaak moet buigen.

De B. is naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek sinds begin april op vrije voeten. De Haagse verpleegkundige wordt ook verdacht van vermogens- en valsheidsdelicten. Het hof in Arnhem zal ook daar een oordeel over vellen.

OM: meer getuigen in zaak Lucia de B.

ARNHEM - Het OM wil nog een groot aantal medici, forensisch deskundigen en nabestaanden, horen in de strafzaak tegen Lucia de B. Hun verklaringen kunnen volgens de aanklagers nieuw licht werpen op zeven sterfgevallen in Haagse ziekenhuizen.

Het OM gaat er nog steeds van uit dat de Haagse verpleegkundige zeven ernstig zieke baby’s en bejaarden om het leven heeft gebracht. Het OM wil onder meer diepgaand onderzoek doen naar de vermeende vergiftiging van baby Amber met het hartmedicijn Digoxine. Zo moet niet eerder onderzocht weefsel dat kort na haar overlijden uit haar lichaam werd verwijderd onder de loep worden genomen.

Advocaat Stijn Franken plaatst grote vraagtekens bij het horen van zoveel getuigen en deskundigen. Veel mensen zouden moeten verklaren over feiten die meer dan tien jaar geleden hebben plaats gevonden.

OM wil volledig nieuw proces tegen Lucia de B.

ARNHEM - Het Openbaar Ministerie (OM) wil dat het proces tegen de Haagse verpleegkundige Lucia de B. bij het gerechtshof in Arnhem in volle omvang opnieuw wordt behandeld. Dat bleek donderdag tijdens een zogenoemde regiezitting bij dit hof.

Het hof in Den Haag veroordeelde De B. in 2004 al tot levenslang voor zeven moorden en drie moordpogingen. Omdat er twijfel over die veroordeling is ontstaan, moet het hof in Arnhem zich nu van de Hoge Raad opnieuw over de zaak buigen.
Het OM kondigde aan alle levensdelicten weer inhoudelijk te willen gaan behandelen. Volgens justitie betekent de twijfel over de vergiftiging van een baby, een van de slachtoffers, niet dat die vergiftiging direct helemaal buiten beschouwing gelaten kan worden. Deze vergiftiging vormde de kern van het bewijs tegen De B.

(ANP)

Huiszoeking bij nicht Lucia de B. levert niets op

ARNHEM - De politie heeft vorige week huiszoeking gedaan bij een nicht van Lucia de B.. Het Openbaar Ministerie (OM) liet rechercheurs zoeken naar een dagboek van de oud-verpleegkundige, dat daar mogelijk zou liggen. Het is uiteindelijk niet gevonden.

Dat zei een advocaat van De B. donderdag in reactie op een artikel hierover in het AD. Justitie hoopte nieuw bewijs te vinden in de strafzaak tegen de Haagse verpleegkundige. Die zaak wordt donderdag hervat bij het gerechtshof in Arnhem.
Lucia de B. is in 2004 tot levenslang veroordeeld voor zeven moorden en drie moordpogingen.

(ANP)

Lucia's nieuwe proces begint

ARNHEM - De eerste openbare zitting in de nieuwe rechtszaak van de Haagse verpleegkundige Lucia de B. (47) is donderdag bij het gerechtshof in Arnhem. Het hof, Openbaar Ministerie (OM) en Lucia's advocaat maken afspraken over welke onderzoeken gedaan moeten worden en wanneer het proces inhoudelijk wordt gevoerd.

De Hoge Raad gaf in oktober opdracht aan het hof in Arnhem om het proces tegen De B. over te doen, omdat haar veroordeling tot levenslang mogelijk onjuist is. Uit nieuw onderzoek bleek dat een van de baby's die Lucia zou hebben vermoord, een natuurlijke dood kan zijn gestorven. Daarmee zijn de veroordelingen voor alle zeven moorden en drie moordpogingen onzeker geworden.
Donderdag wordt duidelijk wat allemaal nog gedaan moet worden voordat het hof de zaak-Lucia de B. kan behandelen. Een woordvoerster liet weten dat het OM diverse onderzoekswensen heeft, maar kon niet zeggen wat die inhouden. De B.'s advocaat Stijn Franken heeft geen verzoeken voor onderzoek. Franken verwacht dat Lucia niet in de rechtszaal aanwezig zal zijn.

(ANP)

Huiszoeking bij familie Lucia B.

JULIA BROOS EN SANDER VAN DER WERFF AD 5 februari 2008

DEN HAAG/ARNHEM - Lucia de B. kon het niet aan om donderdag naar de zitting bij het gerechtshof in Arnhem te komen.

Volgens haar pleitbezorgster Metta de Noo was de tot levenslang veroordeelde verpleegkundige uit Den Haag van plan ‘met opgeheven hoofd’ te verschijnen, maar gooide een onverwacht optreden van justitie roet in het eten.

De B. zou geschokt hebben gereageerd op het nieuws dat het Openbaar Ministerie vorige week huiszoeking liet doen bij een van haar familieleden. Vermoedelijk was de politie op zoek naar pagina’s uit dagboeken die De B. bijhield tijdens haar werk in de Haagse ziekenhuizen. Bij de doorzoeking werd geen belastend materiaal aangetroffen.

De dagboekpassages speelden bij de veroordeling een grote rol, omdat De B. had geschreven dat ze had toegegeven aan een drang op de dag dat een van haar patiënten overleed. OM en rechtbank legden dit uit als onbedwingbare drang tot moorden.

De B. zat ruim zes jaar vast voor de moord op zeven ziekenhuispatiënten en drie pogingen daartoe. De vermeende slachtoffers waren ernstige zieke baby’s en bejaarden. De B. werd vorig jaar april voorlopig vrijgelaten, omdat er steeds meer twijfels rezen over haar schuld. De commissie Posthumus-II adviseerde tot heropening van de zaak, omdat uit nader onderzoek bleek dat het belangrijkste bewijs rammelde.

Op de zitting van vandaag maakt het OM kenbaar dat het meer onderzoek wil doen. Dat is een bittere pil voor De B. en haar pleitbezorgers. Die hoopten dat de aanklagers zich zouden neerleggen bij de conclusies van de twijfelcommissie en zouden afzien van verdere vervolging.

De B. heeft het er moeilijk mee dat het nu toch weer een écht proces wordt en dat ze voor de zoveelste keer in het beklaagdenbankje moet plaatsnemen. Dat is niet alleen zwaar vanuit fysiek oogpunt; De B. raakte in 2006 halfzijdig verlamd door een herseninfarct. Mentaal heeft ze het ook moeilijk, zegt De Noo. ,,Ze voelt zich ondanks haar vrijlating nog steeds gevangen. Echte vrijheid betekent dat mensen weer vertrouwen in haar hebben. Gelukkig wordt ze zelden herkend, maar als ze zich ergens moet legitimeren krijgt ze wel eens zo’n blik van : ‘oh, ben jij dat’. Ze voelt zich nog steeds een paria. Ze heeft geen werk en is haar vrienden kwijt. Daardoor zit ze in een isolement.’’

De B. leidt momenteel een rustig leven in de omgeving van Den Haag. Ze zet haar ervaringen van de afgelopen jaren op papier en hoopt daar ooit een boek van te maken.

Race is voor Lucia de B. nog niet gelopen

ARNHEM - De herzieningszaak van de Haagse verpleegkundige Lucia de B. bij het gerechtshof in Arnhem wordt een echte rechtszaak, waarvan de uitkomst verre van zeker is. De Hoge Raad heeft gezegd dat De B.'s veroordeling tot levenslang mogelijk onjuist is, maar het staat nog lang niet vast dat ze over een paar maanden met een vrijspraak op zak het paleis van justitie uit loopt.

De inzet van twee aanklagers bij de regiezitting donderdag in Arnhem lijkt erop te wijzen dat het Openbaar Ministerie (OM) zich niet zomaar gewonnen geeft. Het OM wil ook diverse onderzoeken laten doen. Wat die inhouden, wordt pas tijdens de regiezitting bekend, zei een OM-woordvoerster. Het gerechtshof beslist vervolgens of de verzoeken worden gehonoreerd.

Op 7 oktober bepaalde de Hoge Raad, het hoogste rechtscollege, dat Lucia de B. een nieuw proces moest krijgen. Nieuw onderzoek naar de dood van een baby zette de bewezenverklaring voor alle zeven moorden en drie moordpogingen waarvoor De B. is veroordeeld, op losse schroeven.

Zo bleek dat deze baby A. van uitputting gestorven kan zijn in plaats van door vergiftiging met medicijnen. Het hartmedicijn digoxine was volgens vergiftigingendeskundige Jan Meulenbelt waarschijnlijk niet de reden van het overlijden. De B. is juist veroordeeld omdat ze dit kindje en andere patiënten met overdoses medicijnen zou hebben vermoord.

Het gerechtshof in Den Haag, dat De B. in 2004 veroordeelde, heeft het bewijs in de zaak rond de baby nauw laten samenhangen met het bewijs rond andere sterfgevallen waar De B. de hand in zou hebben gehad. Nu die ene zaak wankelt, wankelen ze door de samenhang allemaal.

Het hof in Arnhem heeft van de Hoge Raad de vrije hand gekregen. Het is mogelijk dat de sterfgevallen opnieuw in samenhang worden bekeken, maar de rechters van het hof kunnen ook besluiten de gevallen stuk voor stuk te beoordelen.

Tot nu toe is er geen tastbaar bewijs dat Lucia de kinderen en bejaarden heeft gedood. Ze heeft geen DNA-sporen achtergelaten en er zijn geen ooggetuigen. Wel is er informatie uit medische dossiers, zijn vele getuigen gehoord en heeft een trits aan (medisch) deskundigen zich over de zaak gebogen.

Behalve de onderzoekswensen komt donderdag ook aan bod wanneer de zaak inhoudelijk wordt behandeld.

’Vrijspraak Lucia de B. niet zeker’

JULIA BROOS en SANDER VAN DER WERFF in Algemeen Dagblad 3 februari 2009

DEN HAAG - Het proces tegen de tot levenslang veroordeelde Haagse verpleegkundige Lucia de B. gaat donderdag weer van start.

De aanklager en de advocaten van De B. zullen tijdens een zogeheten regiezitting in het gerechtshof van Arnhem aangeven of er in hun ogen nóg meer onderzoek moet plaatsvinden.

De B. werd in 2004 veroordeeld voor de moord op zeven Haagse ziekenhuispatiënten en drie pogingen daartoe. Niet lang daarna spraken deskundigen uit diverse beroepsgroepen hun twijfel uit over de veroordeling.

De Commissie Posthumus-II onderschreef die twijfel en concludeerde dat het belangrijkste bewijs tegen De B. geen stand houdt. Eind vorig jaar besloot de Hoge Raad de zaak te heropenen.

Het nieuwe proces betekent volgens de strafrechtexperts Peter van Koppen en Hans Crombag niet dat een vrijspraak aanstaande is.

Ze sluiten niet uit dat het Openbaar Ministerie met nieuwe getuigen-deskundigen op de proppen komt om aan te tonen dat de Haagse toch schuldig is.

Wanneer de zaak inhoudelijk wordt behandeld, is nog niet duidelijk.

’Het is een gevecht tussen deskundigen’

Hans Crombag houdt zijn hart vast. De emeritus hoogleraar rechtspsychologie durft geen enkele voorspelling te doen over het proces tegen Lucia de B. dat morgen wordt hervat bij het gerechtshof in Arnhem. ,,Er zijn mensen die beweren dat ze wordt vrijgesproken, maar dat moeten we nog maar afwachten.’’

Hoe zat het ook alweer? Lucia de B. wordt in 2004 veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor zeven moorden en drie pogingen daartoe. De vermeende slachtoffers zijn ernstig zieke jonge kinderen en bejaarden die werden behandeld in het Juliana Kinderziekenhuis en het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag.


Metta de Noo, een verpleeghuisarts uit Diepenheim, volgt de zaak op de voet. Ze raakt steeds meer overtuigd van De B.’s onschuld en krijgt haar aanvankelijk sceptische broer aan haar zijde. Die schrijft in 2006 een boek waarin hij korte metten maakt met het bewijs dat werd gebruikt voor de veroordeling.

De Hoge Raad besluit de zaak eind vorig jaar te heropenen, als ook de twijfelcommissie tot de conclusie komt dat het belangrijkste bewijs tegen De B. (de vergiftiging van baby Amber met een hartmedicijn) onbruikbaar is. De zaak wordt doorverwezen naar het gerechtshof in Arnhem, waar morgen een zogeheten regiezitting plaatsvindt. Zowel de aanklager van het hof als de advocaten van De B. mogen dan aangeven of er in hun ogen nog nader onderzoek moet plaatshebben.


Crombag hoopt dat de zitting een eerste stap is op weg naar een definitieve vrijspraak, maar hij is daar niet gerust op. ,,Het is nu de zoveelste keer dat er naar deze zaak wordt gekeken,’’ verzucht hij. ,,Ik heb geen idee wat het Openbaar Ministerie (OM) gaat doen. Het kan de kortste weg kiezen en afzien van vervolging, dan zijn we meteen van dit gedonder af.
Maar ik hou m’n hart vast. Ik denk dat het hof de conclusies van Knigge (de advocaat-generaal die oordeelde dat het belangrijkste bewijs, de digoxinevergiftiging, geen stand houdt, red) niet kan negeren. Aan de andere kant: het hof kan ook met een nieuwe deskundige op de proppen komen die vaststelt dat er wél sprake is geweest van dioxinevergiftiging.

Ik waag me niet aan een voorspelling. Ik heb het eerder gezegd: wat mij betreft zou het strafrecht onder de Wet op de Kansspelen moeten vallen.’’

Ook rechtspsycholoog Peter van Koppen zegt dat er geen peil is te trekken op het verloop van het proces. „Het kan meerdere kanten opgaan. Toen de Deventer moordzaak werd heropend, had het OM niets meer in handen. Maar het deed in de aanloop naar het nieuwe proces alles om nieuw bewijs te vinden. Dat kan in deze zaak net zo goed gebeuren.’’


Van Koppen verwacht niet dat het OM met nieuw bewijsmateriaal komt - zoals in de Deventer moordzaak - maar dat het wél getuigen-deskundigen zal opvoeren die ontlastende verklaringen voor De B. zullen ontkrachten.

„Ik begreep dat Freek de Wolff (de Leidse toxicoloog die bij het hof verklaarde dat baby Amber was gestorven aan een digoxinevergiftiging; dit werd later door andere experts onderuitgehaald, red.) toch vasthoudt aan zijn eerdere verklaring. Het wordt dus echt een battle of the scientists.’’


En de verdachte zelf? Lucia de B. is gespannen voor de zóveelste zittingsdag, weet Metta de Noo te melden. Het is daarom onzeker of de Haagse morgen in Arnhem aanwezig is. Ze heeft haar leventje sinds haar voorlopige vrijlating in april zo goed en zo kwaad als het kan weer opgepakt, maar hoopt nog altijd op volledige rehabilitatie.

Een ‘droge’ vrijspraak alleen is wat haar betreft niet genoeg. Meer nog hoopt ze dat alle betrokkenen die hebben bijgedragen aan haar veroordeling, medici, aanklagers en rechters, toegeven dat ze fout zaten.

Toxicoloog in zaak-Lucia de B. speculeert’

Malou van Hintum in Volkskrant 26 januari 2009

AMSTERDAM - De wijze waarop toxicoloog Freek de Wolff in de zaak Lucia de B. zijn gelijk tracht te halen, kan volgens andere wetenschappers niet door de beugel.

‘Heel kwalijk’ en ‘dit mag hij zo niet doen,’ zeggen wetenschappers in reactie op de bijdrage van Freek de Wolff aan het boek Forensische wetenschap waarover de Volkskrant zaterdag berichtte.

In het boek stelt De Wolff dat ‘digoxine een voorname rol heeft gespeeld in het overlijden van baby A.’.

Verpleegkundige Lucia de B. is vorig jaar april na onderzoek van advocaat-generaal mr. Knigge voorlopig vrijgelaten, juist omdat er géén aanwijzingen zijn dat de baby door een digoxinevergiftiging is overleden.

Dat De Wolffs bijdrage al bij de drukker lag toen het rapport van Knigge uitkwam, vindt hoogleraar strafrecht Ybo Buruma, de voorzitter van de Commissie-Posthumus II die adviseerde de zaak Lucia de B. opnieuw te onderzoeken, geen excuus. ‘Dit is zo’n high-profilezaak! De Wolff mag een andere mening hebben, maar hij moet wel ingaan op alle tegenargumenten. Als je dat nalaat, bedrijf je geen kritische wetenschap.’

Dat er geen tijd was voor aanpassingen, ‘geloof ik niet’, zegt Buruma. ‘En anders had hij een inlegvel kunnen toevoegen.’

De Wolff zegt dat hij tijdens zijn colleges zal ingaan op de laatste bevindingen, maar dat vindt Buruma ‘volstrekt onvoldoende’: ‘De digoxine is de kern van deze zaak. Je kunt daar niet alleen maar mondeling wat over zeggen.’

Toxicoloog professor Jan Tytgat, een van de deskundigen die aan mr. Knigge over de digoxinevergiftiging rapporteerden, zegt: ‘Ik vind dat dit niet kan. Je moet altijd alle pro’s en contra’s vermelden, en alle referenties die er zijn. Het is evident dat De Wolff iets heeft gedaan wat wetenschappelijk niet correct is.’

Forensisch en klinisch toxicoloog professor Donald Uges, die als getuige-deskundige optrad in de zaak Lucia de B., is nog stelliger: ‘De Wolff maakt gebruik van achterhaalde en niet bewezen feiten en speculaties. Er is geen vergiftiging aangetoond. Ik vind het heel kwalijk dat zo’n gekleurde versie in een studieboek staat. Voordat ik het mijn studenten aanraad, moet er eerst een tweede, verbeterde druk komen.’

Zaak-Lucia de B.: 'Er zat digoxine in dat kind'

Malou van Hintum in Volkskrant 24 januari 2009

Amsterdam - Lucy de B. is alweer een poos op vrije voeten, maar de discussie over de doodsoorzaak van baby A. lijkt nog niet klaar.

Verpleegkundige Lucia de B. mag dan sinds april vorig jaar (voorlopig) weer op vrije voeten zijn, de discussie over de doodsoorzaak van baby A. gaat mogelijk weer oplaaien met de verschijning van een vuistdik boek, waarin de getuige-deskundige van destijds, prof. dr. Freek de Wolff, nog eens uitlegt hoe het allemaal is gelopen.

Forensische wetenschap, heet de pil waarin hij een hoofdstuk over de zaak-Lucia de B. heeft geschreven. De Wolff in zijn bijdrage: ‘Het is aannemelijk dat digoxine een voorname rol heeft gespeeld in het overlijden van baby A.’

Het opmerkelijke is dat Lucia de B. juist is vrijgelaten, omdat er géén aanwijzingen zijn dat digoxine de dood van de baby heeft veroorzaakt. Internist Jan Meulenbelt, tevens hoogleraar klinische toxicologie, die op verzoek van advocaat-generaal mr. Knigge vorig jaar deze zaak onderzocht, stelde in zijn verslag dat de baby ‘waarschijnlijk is overleden aan uitputting ontstaan door langdurig zuurstoftekort’.

Sterker nog: als het Nationaal Vergiftigingencentrum dat hij leidt, wordt gevraagd hoe te handelen wanneer door een medicatiefout digoxine-concentraties ontstaan zoals bij baby A. zijn gevonden, is het advies ‘af te wachten’.

Meneer de Wolff, hoe zit dat? De Wolff: ‘Mijn bijdrage is geschreven in 2007. Wat erin staat, is conform wat toen bekend was.’

Vindt u dat niet vervelend?

‘Waarom? Er kan toch nog steeds sprake zijn van digoxine-vergiftiging? Meulenbelt zegt: het kán dat digoxine een rol heeft gespeeld bij het overlijden, maar het hoeft niet. Ik ben wat stelliger.’

Is Meulenbelt het daarmee eens? De toxicoloog wil niet inhoudelijk reageren, omdat de zaak (opnieuw) onder de rechter is, maar hij zegt wel: ‘De casus zoals De Wolff die in het boek heeft beschreven, komt niet overeen met mijn conclusies.’

Terug naar De Wolff. Uw stuk dateert uit 2007. Had u iets anders geconcludeerd als u over dezelfde informatie had kunnen beschikken als Meulenbelt?

De Wolff: ‘Nee, hoor. Er zat digoxine in dat kind en je kunt er nog steeds over twisten of dat de doodsoorzaak is geweest of niet. Ik ga binnenkort weer colleges geven en dan zal ik dat ook vertellen.’

En dat terwijl De Wolff door mr. Knigge liet vastleggen dat hij zich bij het oordeel van Meulenbelt zou neerleggen, ‘behoudens door hem (De Wolff, red.) onwaarschijnlijk geachte evidente missers’.

Eerste zitting nieuwe rechtszaak Lucia de B.

ARNHEM - Het gerechtshof in Arnhem houdt op 5 februari een regiezitting in de zaak-Lucia de B. Op deze zitting komt de nieuwe strafzaak van de tot levenslang veroordeelde Haagse verpleegkundige nog niet inhoudelijk aan bod.

Er worden nadere afspraken gemaakt over de verdere behandeling van de zaak, zo heeft het hof maandag laten weten. Het gerechtshof in Arnhem buigt zich dit jaar over de herzieningszaak van De B. De Hoge Raad gaf deze opdracht begin oktober, nadat duidelijk was geworden dat de veroordeling mogelijk niet juist is. De bewezenverklaring van alle zeven moorden en drie moordpogingen, waarvoor Lucia de B. is veroordeeld, is door aanvullend onderzoek op losse schroeven komen te staan.
De veroordeling tot levenslang werd in 2006 definitief. In 2004 legde het hof in Den Haag haar al levenslang én tbs op. Die strafcombinatie kon niet volgens de Hoge Raad, die Amsterdam een nieuw oordeel liet vellen.
Lucia de B. kreeg levenslang omdat ze ziekenhuispatiënten voor wie ze moest zorgen met overdoses medicijnen zou hebben omgebracht. De sterkste zaak was die rond de dood van de ernstig zieke baby A. Toen het bewijs voor die 'moord' aan het wankelen raakte, werden daarmee ook de veroordelingen voor de andere levensdelicten onzeker.

(ANP) 12 januari 2009

Herziening is willekeur: De B. wel, K. niet

Hans Crombag in NRC 8 oktober 2008

Deskundigen maken het de rechter moeilijk

Commentaar Volkskrant 8 oktober 2008

Het besluit van de Hoge Raad het vonnis tegen Lucia de B. te herzien, is in de eerste plaats goed nieuws voor de verdachte, die alsnog een kans krijgt haar onschuld te bewijzen. Maar de uitspraak is ook goed nieuws voor wie de rechtsstaat ter harte gaat.

Lange tijd werd gevreesd dat wanneer een herziening van omstreden vonnissen aan het licht zou brengen dat rechters er soms naast zitten, het vertrouwen in de rechtsstaat zou worden ondermijnd. Het publieke debat over enkele geruchtmakende gerechtelijke dwalingen – de Schiedammer parkmoord, de Puttense moordzaak – biedt echter ook grond voor de tegenovergestelde conclusie: door te erkennen dat rechters feilbaar zijn en de mogelijkheid te creëren fouten te herstellen, kan het vertrouwen in de rechtsstaat juist worden vergroot.

Of in het geval van Lucia de B. sprake is van een gerechtelijke dwaling staat nog niet vast. Het is nu aan het gerechtshof in Arnhem de zaak opnieuw te behandelen. Lucia de B. werd in 2006 in hoogste instantie veroordeeld tot levenslang voor zeven moorden en drie pogingen tot moord op patiënten van het Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag. Uit de motivering van de Hoge Raad rijst opnieuw het beeld op van een vonnis dat op een buitengewoon dun bewijs rust. De Hoge Raad geeft met zijn besluit tot herziening gehoor aan het verzoek van de advocaat-generaal, nadat eerder de Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken, ingesteld na de Schiedammer parkmoord, had gepleit voor heropening van de zaak.

Hoewel de bevindingen van de evaluatiecommissie en de advocaat-generaal niet op alle punten eensluidend zijn, spitst het herzieningsverzoek zich in beide gevallen toe op de dood van één baby in 2001. Volgens de advocaat-generaal geeft een nieuwe beoordeling van het bewijsmateriaal reden te twijfelen aan vergiftiging als doodsoorzaak.

Omdat in de andere zaken op dit bewijs werd voortgebouwd, moeten ook die zaken worden herzien.

De bewijsvoering tegen Lucia de B. leunde zwaar op het oordeel van deskundigen, van wie er tijdens het proces tientallen zijn gehoord. De advocaat-generaal baseert zich op zijn beurt weer op nieuwe deskundigen. Een voorwaarde voor een herziening is dat er sprake is van een ‘novum’, een nieuw feit. Volgens de Hoge Raad voldoet een nieuwe interpretatie van het bewijsmateriaal aan dit vereiste. Impliciet erkent het hoogste rechtscollege hiermee dat ook meningsverschillen tussen deskundigen een reden kunnen zijn voor een herziening.

Deze vaststelling is van belang voor toekomstige herzieningsverzoeken. Naarmate de mogelijkheden van technisch-wetenschappelijk onderzoek toenemen, spelen getuige-deskundigen een steeds grotere rol in de rechtszaal. Op de doorgaans niet-deskundige rechter rust in zo’n geval de lastige taak zich een oordeel te vormen over de wetenschappelijke betrouwbaarheid van hun bevindingen. Dat zij de rechter op het verkeerde been kunnen zetten, bleek eerder in de Puttense moordzaak.

De vrees dat de evaluatiecommissie zou worden overspoeld is niet uitgekomen. In een definitieve regeling zou de drempel daarom kunnen worden verlaagd. De zaak-Lucia de B. onderstreept de noodzaak ook verdachten de mogelijkheid te geven een herzieningsverzoek in te dienen zodat zij niet langer afhankelijk zijn van buitenstaanders die zich hun lot aantrekken.

Hoge Raad heropent zaak Lucia de B

Menno van Dongen in Volkskrant 8 oktober 2008

DEN HAAG - De strafzaak tegen de Haagse verpleegkundige Lucia de B. (47) wordt heropend. De Hoge Raad oordeelde dinsdag positief over haar herzieningsverzoek. Volgens het hoogste rechtscollege zijn er twijfels over het bewijs op grond waarvan zij is veroordeeld. De B. kreeg levenslang wegens de moord op zeven ziekenhuispatiënten en drie pogingen daartoe, tussen 1997 en 2001.

Lucia de B. heeft altijd volgehouden dat ze onschuldig is. In april is ze voorlopig vrijgelaten in afwachting van het oordeel over het herzieningsverzoek. Ze woonde de uitspraak niet bij; interviews geeft ze pas als ze is vrijgesproken.

Via de telefoon reageerde De B. ‘heel blij’ op de uitspraak, aldus sympathisante Metta de Noo. ‘Ze wil rehabilitatie en vertrouwt erop dat ze zal worden vrijgesproken.’

Vlak na de uitspraak viel de dochter van de veroordeelde, Fabiënne, haar vader in de armen. Ze had op een gunstige uitspraak gerekend maar was toch ‘heel zenuwachtig’ geweest, zei ze.

Advocaat Ton Visser benadrukte na de zitting dat De B. ruim zes jaar ten onrechte in de cel heeft gezeten en dat ze in 2006 een hersenbloeding heeft gehad, waardoor ze deels verlamd is geraakt.

‘Dat herseninfarct kreeg ze vlak nadat haar cassatieverzoek was afgewezen. Ik zie een causaal verband tussen die gebeurtenissen.’

De zaak wordt heropend omdat er volgens de Hoge Raad nieuwe feiten zijn die het bewijs ‘in wezenlijke mate ondergraven’.

De feiten zijn afkomstig van de medicus Jan Meulenbelt. Hij deed onderzoek naar de veronderstelde moord op baby A. en stelt dat het onwaarschijnlijk is dat het kind is vergiftigd, zoals destijds bewezen werd geacht. A. kan ook een natuurlijke dood zijn gestorven.

Een deskundige die eerder bewijs zag voor vergiftiging, heeft de conclusies van Meulenbelt onderschreven. Hij zegt dat hij onvolledig was geïnformeerd.

Omdat het bewijs in de zaak van A. het sterkst was en nauw samenhing met dat in de andere zaken, zijn alle veroordelingen onzeker geworden. Daarom wordt het hele proces overgedaan, bij het gerechtshof in Arnhem.

De eerste zitting is op zijn vroegst begin volgend jaar, aldus een woordvoerder van het OM.

Hoge Raad heropent zaak Lucia de B.

NRC 7 oktober 2008

Den Haag, 7 okt. De veroordeling van Lucia de B. wegens meervoudige moord moet worden herzien. Dit heeft de Hoge Raad vanochtend geoordeeld. Volgens het hoogste rechtscollege zijn er nieuwe feiten bekend geworden die het eerdere bewijs „in wezenlijke mate ondergraven”.

De Hoge Raad verwijst de zaak naar het hof in Arnhem, dat de zaak opnieuw moet behandelen. Lucia de B. werd al op vrije voeten gesteld nadat een commissie van het Openbaar Ministerie en de procureur-generaal bij de Hoge Raad ernstige twijfels hadden uitgesproken over de juistheid van haar veroordeling.

Het Arnhemse hof is vrij in zijn oordeel. Het kan de eerdere veroordelingen vernietigen, maar ook in stand laten. De kans dat het hof Lucia de B. opnieuw tot levenslang veroordeelt, is echter niet groot, na alle nieuwe documentatie.

De Hoge Raad is overtuigd door nieuwe informatie van getuige-deskundige J. Meulenbelt. Deze wetenschapper van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu zegt dat de aan Lucia de B. toegeschreven dood van een baby ook natuurlijke oorzaken kan hebben. Volgens het gerechtshof en de rechtbank was het aannemelijk dat het kind door digoxinevergiftiging stierf. Meulenbelt acht dat niet waarschijnlijk. Volgens de Hoge Raad moet „dat oordeel als een novum worden aangemerkt”.

Ook op twee andere punten is twijfel gerezen over de juistheid van de bewezenverklaringen door de lagere rechters. Een onderzocht bloedmonster zou achteraf niet representatief zijn geweest. En voor het tijdstip waarop de baby met digoxine zou zijn vergiftigd, is ook een andere verklaring mogelijk.

Omdat de dood van de baby als ‘schakelbewijs’ diende, moet het Arnhemse gerechtshof ook de andere veroordelingen wegens moord opnieuw bekijken.

Lucia de B. werd in 2004 veroordeeld tot levenslang wegens moord op vier ziekenhuispatiënten en drie pogingen daartoe. Ook werd zij schuldig bevonden aan meineed, vervalsing en vermogensdelicten. Als sleutel voor haar veroordeling voor de moorden diende de overtuiging van de lagere rechters dat zij een half jaar oude baby had vergiftigd met digoxine, een hartmedicijn. In een bloedmonster van het lijkje was een zeer hoge dosis vastgesteld, waaruit het Hof acute vergiftiging concludeerde. In combinatie met een hoog sterftecijfer tijdens haar diensten én belastend materiaal uit haar dagboeken, was de dood van de baby de beslissende ‘schakel’ in de bewezenverklaring. Nieuw onderzoek door het parket bij de Hoge Raad leverde echter ook nieuw deskundigenbewijs op. De baby zou ook door uitputting kunnen zijn overleden.

RIVM haalt begin van schakelbewijs onderuit

NRC 2 april 2008 Jannetje Koelewijn

Bij de veroordeling van Lucia de B. draaide alles om het digoxinebewijs. Het gerechtshof in Den Haag vond het overtuigend, maar het is nu onderuitgehaald.

Rotterdam, 2 april. De zaak tegen Haagse verpleegkundige Lucia de B. lijkt te eindigen waarmee die begonnen is: met de dood van een zes maanden oude baby in het Juliana Kinderziekenhuis, in de nacht van 3 op 4 september 2001. Lucia de B. zou het doodzieke kindje digoxine hebben toegediend, een hartmedicijn. Niemand had het haar zien doen en er waren ook geen sporen. Maar in een persverklaring van het ziekenhuis werd de volgende dag meteen al gesproken van moord.

Het gerechtshof in Den Haag achtte in juni 2004, op grond van onderzoek door toxicologen, overtuigend bewezen dat de baby inderdaad was doodgegaan door een overdosis digoxine. En deze bewezenverklaring was het begin van het zogenoemde schakelbewijs, waarmee Lucia de B. ook de schuld kreeg van de dood van zes andere patiënten. Als Lucia de B. deze moord had gepleegd, redeneerde het hof, dan had ze de andere moorden – waar geen bewijs voor was – ook gepleegd. Ze kreeg levenslang.

In de jaren daarna werd het digoxinebewijs telkens opnieuw ter discussie gesteld, onder anderen door de Nijmeegse hoogleraar Ton Derksen, die een boek over de zaak-Lucia de B. schreef. Hij oordeelde op grond van onderzoek van andere toxicologen dat er geen enkel bewijs was voor digoxinevergiftiging. Hij meldde dit bij de Commissie Evaluatie Afgesloten Strafzaken, en die zei in oktober 2007 tegen de Hoge Raad dat de deskundigen elkaar zo tegenspraken dat de zaak alleen al om deze reden overgedaan zou moeten worden.

De advocaat-generaal bij de Hoge Raad gaf in november 2007 aan het onderzoeksinstituut RIVM de opdracht om opnieuw uit te zoeken waardoor de zes maanden oude baby in september 2001 overleden was. De internist, intensivist en klinisch toxicoloog Jan Meulenbelt, hoogleraar in het UMC Utrecht en hoofd van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum van het RIVM, voerde dat onderzoek uit en in het rapport dat hij erover schreef staat dat hij „een natuurlijke doodsoorzaak (uitputting als gevolg van zuurstoftekort) het meest waarschijnlijk” acht.

Hoe kan het dat u een andere conclusie trekt dan andere deskundigen?

Meulenbelt, vanochtend aan de telefoon: „Ik ben toxicoloog, maar ik ben ook arts en ik sta aan het hoofd van een instituut dat per jaar 35.000 keer onderzoek naar vergiftigingen doet. Mijn oordeel is gebaseerd op de bestudering van het medische dossier van de baby, op alle getuigenverklaringen en op de rapporten van de twee lijkschouwingen die er gedaan zijn.”

En u zegt dat er geen sprake is van digoxinevergiftiging?

„Ik zeg dat daar primair geen aanwijzingen voor zijn. De bloedmonsters die gebruikt zijn voor het bewijs zijn niet representatief. Uit de concentratie digoxine die in de orgaanweefsels is aangetroffen kan niet de conclusie worden getrokken dat er een acute digoxinevergiftiging geweest is.”

De toxicoloog Jan Tytgat, hoogleraar in het universiteitsziekenhuis van Leuven, heeft de bevindingen van Meulenbelt bevestigd. Meulenbelt onderzocht ook de volgorde van de gebeurtenissen in de nacht van 3 op 4 september en concludeerde dat de monitor bij het bedje van de baby niet om een „onverklaarbare reden tijdelijk werd uitgeschakeld”, zoals het gerechtshof oordeelde, maar omdat het kindje op dat moment door artsen werd onderzocht.

Volgens Meulenbelt heeft het hof verklaringen van de geraadpleegde toxicologen over het tijdsverloop niet goed geïnterpreteerd. De toxicologen – Klaas Lusthof van het Nederlands Forensisch Instituut en hoogleraar Frederik de Wolff van het UMC Leiden – hebben Meulenbelts analyse van het tijdsverloop schriftelijk bevestigd.

De advocaat-generaal bij de Hoge Raad concludeert op grond hiervan dat de bewijsconstructie van het hof niet langer houdbaar is.

Was u zich bewust van de mogelijke gevolgen van uw conclusies?

Meulenbelt: „Ja, zeker. Daarom heb ik ruim de tijd genomen voor mijn onderzoek.”