Woordenlijst SV Deel 3 H 6

Abolitionisme

Het streven om slavenhandel en slavernij af te schaffen.

Afrikaanders

Afstammelingen van de Boeren in Zuid-Afrika.

ANC(African National Congress)

Anti-apartheidsbeweging in Zuid-Afrika.

Apartheid

Politiek systeem tussen 1948 en 1994 in Zuid-Afrika met een volledige scheiding tussen etnische groepen, overheerst door de blanken.

Arowakken

Volk van Indianen, oorspronkelijke bewoners van de Benedenwindse eilanden.

Aruba

Eiland in het Caribisch gebied, behorend tot het Koninkrijk der Nederlanden (status aparte).

Bahasa Indonesia

De nationale taal van Indonesië.

Basja

Zwarte opzichter van de slaven in Suriname.

Benedenwindse eilanden

Aruba en de Nederlandse Antillen Bonaire en Curacao.

Boedi Oetomo(het schone streven)

Vereniging opgericht door Javaanse, westers opgeleide bestuursambtenaren ter bevordering van de Javaanse cultuur.

Boni's

Groep marrons, genoemd naar hun leider Boni, die een guerrilla voerde tegen de blanken in Suriname.

Boroboedoer

Boeddhistische tempel uit de 9e eeuw op het Indonesische eiland Java.

Bosnegers

Afstammelingen van Marrons die leven van akkerbouw, visserij en jacht in door marrons gestichte dorpen in Suriname.

Boven-Digoel

Plaats in Indonesië waarnaar Indonesische nationalisten werden verbannen door de Nederlanders.

Bovenwindse eilanden

De Nederlandese Antillen Sint Maarten, Sint Eustatius en Saba.

Caraïben

Volk van Indianen, oorspronkelijke bewoners van de Bovenwindse eilanden.

CARICOM

Caribian Community, organisatie van samenwerking tussen Caribische staten.

Decembermoorden

Op 8 december 1982 werden in Suriname vijftien tegenstanders van legerleider Bouterse die na een staatsgreep de macht in Suriname in handen had, naar fort Zeelandia gebracht, mishandeld en vermoord.

Desa

Dorp, dorpsgemeenschap in Indonesië.

Djoeka's

Groep marrons in Suriname.

Front van democratie en ontwikkeling

Politieke partij in Suriname, waarin drie vroegere partijen op etnische grondslag samenwerkten.

Geoctroyeerde Sociëteit van Suriname

Eigenaar en bestuur van de kolonie Suriname(1682-1792), bestaande uit de WIC, de stad Amsterdam en een rijke particulier.

Gouverneur-Generaal

Hoogste Nederlandse bestuurder in Nederlands-Indië.

Grote Trek

Migratie in 1835 naar het noorden va Boeren in Zuid-Afrika die niet onder Engels bestuur wilden leven.

Insularisme

Het gevoel van de Antilianen dat ze meer bewoner van hun eiland zijn dan Antilliaan.

Integratie

Het opnemen van personen uit een ander land of cultuur in een samenleving.

Junglecommando

Kleine groep Bosnegers die, geleid door Ronnie Brunswijk in 1986 een guerrilla in Oost-Suriname begon.

Kampong

Dorp in Indonesië.

Khoi-San

Verzamelnaam voor Khoikhoi en San.

Korps Zwarte Jagers

Koloniaal leger in Suriname, bestaande uit slaven en blanken, dat de Marrons bestreed.

Kostgronden

Stukje grond dat slaven in Suriname van hun eigenaar kregen om voedsel op te verbouwen.

Lalla Rookh

Eerste schip dat in 1873 Brits-Indiërs naar Suriname bracht.

Marron

Slaven in Suriname die wegliepen en in het oerwoud van Suriname een leven in vrijheid opbouwden.

Mataram (rijk)

Éen van de oude Indonesische rijken (1600-1757).

Matoeari's

Een groep Marrons in Suriname.

Middelburgse Commercie Compagnie

Onderneming die slaven van Afrika vervoerde naar Suriname

Modjopahit (rijk)

Éen van de oude Indonesische rijken (1200-1527).

Moederbond

Grootste vakbond van Suriname.

Monopolie

Alleenrecht. De Republiek gaf de VOC en de WIC het recht als enige met een bepaald gebied handel te drijven.

Muham-Madiyah(de weg naar Mohammed)

Organisatie opgericht door Indonesische progressieve moslims. Spande zich in voor het onderwijs en welzijn, predikte de islam en bestreed het christendom en het plaatselijk bijgeloof.

Multinational

Bedrijven met vestigingen en werknemers verspreid over de hele wereld.

Nationaal Democratische Partij(NDP)

Surinaamse partij geleid door Desi Bouterse.

Nederlands-Indië

Zo noemden de Nederlanders Indonesië in de tijd dat het een kolonie van Nederland was.

Nieuw-Amsterdam

Nederlandse kolonie in Amerika, die geruild werd met de Engelsen tegen Suriname. De Engelsen gaven de naam New York aan Nieuw-Amsterdam.

Nieuw Front

Politieke partij in Suriname, voortkomend uit het Front voor Democratie en Ontwikkeling.

Oranje-Vrijstaat

Boerenrepubliek in Zuid-Afrika, later door de Engelsen ingelijfd bij de Kaapkolonie en Natal.

Organisatie van Amerikaanse Staten(OAS)

Samenwerkingsverband van staten op het Amerikaanse continent (Noord- en Zuid-Amerika).

Pantjasila

Officiële staatsleer van Indonesië. de vijf principes: God, nationaal bewustzijn, menselijkheid, sociale gerechtigheid en gemeenschappelijk overleg.

Partai Kommunis Indonesia (PKI)

Indonesische Politieke partij van de communisten (1920-1965).

Partai Nasional Indonesia (PNI)

Indonesische Politieke partij (nationalisten onder leiding van Soekarno (1927-1973).

Pendidikan Nasional

Indonesische Politieke partij onder leiding van Hatta en Sjahrir.

Perhimpoenan Indonesia

Indonesische studentenvereniging in Nederland.

Politionele acties

Benaming van twee militaire campagnes om in Indonesië het Nederlandse gezag te herstellen (1947-1948).

Reïncarnatie

Het opnieuw geboren worden van de ziel in een ander lichaam.

San

Volk van kleine mensen in het zuiden van Afrika levens van jagen en verzamelen.

Sarekat Islam

Eerste nationalistische Politieke partij in Indonesië.

Sarnami

De taal van de Hindoestanen in Suriname.

Sharpville

Berucht bloedbad in Zuid-Afrika. In Sharpville schoor de politie op demonstranten tegen de Apartheid; er vielen 69 doden.

Sjarifoeddin, proclamatie van

Verklaring van Indonesische communisten waarin zij Indonesië uitriepen tot een Sovjetstaat.

Slametan

Offermaaltijd bij de toetreding van een moslimjongen tot de moslim gemeenschap.

Soevereiniteit van het volk

Het recht van de bevolking een eigen regering te kiezen.

Soevereiniteitsoverdracht

Erkenning door de kolonisator dat een kolonie een onafhankelijke staat is geworden.

Sranan Tongo

Moedertaal van de Creolen in Suriname.

Sriwijaya(rijk)

Éen van de oude Indonesische rijken (600-1200).

Staatsinrichting

De manier waarop de staat is georganiseerd en bestuurd.

Staatsnationalisme

Het streven van regeringen om de bevolking van hun staat een nationaal gevoel bij te brengen.

Staatstoezicht

De verplichting van ex-slaven om met werkgevers een arbeidscontract af te sluiten. Dit Staatstoezicht duurde tien jaar.

Standplaatsgebondenheid

Alle ervaringen van een mens die van invloed zijn op zijn denken en handelen.

Status Aparte

De eigen positie van Aruba binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

Statuur voor het Koninkrijk der Nederlanden

Document waarin de verhoudingen tussen de drie delen van het Koninkrijk Nederland werden vastgesteld.

TNI

Het leger van de Indonesische nationalisten

Transvaal

Boerenrepubliek in Zuid_Afrika, later door de Engelsen ingelijfd bij de Kaapkolonie en Natal.

Verenigde Oost-Indische Compagnie(VOC)

Grote handelsonderneming die het monopolie had van de handel met Azië; de VOC stichtte de Nederlandse kolonie Oost-Indië.

Volksraad

Bestuursorgaan in Nederlands-Indië sinds 1918. de gouverneur-generaal was verplicht deze raad advies te vragen bij de belangrijkste beslissingen.

Vrede van Breda

Vrede, in 1667 gesloten tussen de Republiek en Groot-Brittannië, waarbij bepaald werd dat Suriname Nederlands bezit zou worden in 'ruil' voor Nieuw Amsterdam (New York).

Vrijgelatenen

Slaven die van hun eigenaars de vrijheid kregen.

Waarheidscommissie

Commissie in Zuid-Afrika, die onder leiding van bisschop Tutu de waarheid over geweldsdaden tijdens de Apartheid onderzocht, zonder daarover echt te spreken.

Wayang

Indonesisch spel met verschillende soorten poppen.

West-Indische Compagnie (WIC)

Grote handelsonderneming tijdens de Republiek, had het monopolie van de handel met Amerika, deed ook aan kaapvaart en slavenhandel.

Wisi-man

iemand die volgens Bosnegers in Suriname door zwarte magie iemand anders ziek kan maken.

Xhosa

Afrikaans volk.

Zeelandia(fort)

Fort bij Paramaribo, de hoofdstad van Suriname.

' Zwiepen'

Omschrijving, gebruikt door Nederlandse militairen tijdens de politionele acties om alle Indonesiërs die zij zagen tijdens het doorzoeken van een kampong dood te schieten.