De coronatijd maakt nog eens goed duidelijk dat Nederland een land van kleine buffers is. De auteur spreekt over kleine-bufferkapitalisme en dat kan gedefinieerd worden als een markteconomie, waar de financiële structuur te veel gericht is op het opbouwen van vermogens en te weinig op het opbouwen van kapitaal en buffers ten dienste van innovatie en productie. Het is in feite het Angelsaksisch kapitalisme, aangepast aan lokale omstandigheden. De onbalans in het kleine bufferkapitalisme is dat er te grote vermogens op sommige plekken zijn, die weerspiegeld worden in te kleine buffers en te weinig investering op andere plekken. Daardoor stijgt de ongelijkheid en wordt het gezond functioneren van de reële economie ondergraven.

In 2001 kwam er een einde aan het ministerschap van Buitenlandse zaken van de Verenigde Staten van Madeleine Albright. Al eerder heb ik haar boek 'Mevrouw de minister' gelezen en daarna haar boek 'Praagse Winter' waarin zij het verhaal van haar jeugd in oorlogstijd beschrijft van 1937-1948  Zie daarvoor Recensie ´Praagse Winter´ Madeleine Albright. De memoires van 2001-2019 'De hel en andere bestemmingen' geven een overzicht van de werkzaamheden die Madeleine Albright sinds haar ministerschap heeft uitgeoefend. Ze wilde niet herinnerd worden want zoals ze zelf zei 'ik ben er nog steeds en wil dat elke fase van mijn leven spannender is dan de voorgaande'. En inderdaad haar leven blijft boeiend om te volgen. Ze gaat lesgeven, begint een bedrijf, strijdt voor democratie, voert campagne voor politieke kandidaten en geeft ook een goede inkijk in haar persoonlijke leven. Dit boek is een goede aanvulling op haar eerder geschreven boeken.

Dit boek gaat over kolonialisme en het hedendaags racisme, over de botsing tussen de zwarte trots en de witte schaamte en is gebaseerd op meer dan dertig jaar persoonlijke ervaringen en studiewerk.  Het vertrekpunt is de historische realiteit en meer specifiek de manier waarop dat ingevoerd werd in de Belgische koloniale en mandaatgebieden: de huidige Democratische Republiek Congo, Rwanda en Burundi. Dat is een riskante onderneming om met de ogen van de 21^e eeuw naar de realiteit te kijken van het einde van de 19^de en de eerste helft van de 20^e eeuw. Het koloniale systeem is per definitie een systeem van bezetting gebaseerd op de overtuigende superioriteit van de bezetter over de bezette bevolking. Superioriteit vertrekt vanuit een racistische houding. Daarbij stonden drie basisprincipes overeind: het koloniale project als ‘nationaal werk’, als een ‘werk van beschaving’ en als een ‘project om winst te maken’. Er was sprake van een ontmenselijking van ‘de neger’ en paste helemaal binnen het raciale denken dat vanaf het einde van de achttiende eeuw op een wetenschappelijke manier uitgewerkt werd. Het blanke ras was het meest beschaafd, en dus het ultiem te bereiken streefdoel voor alle rassen.

De auteur is ervan overtuigd dat Donald Trump uit is op de vernietiging van de Amerikaanse democratie, dat hij een ambitieuze autocraat is en functioneert in een wereld die al een aantal totalitaire regimes heeft gemaakt en streeft naar een autocratisch bewind. De auteur oorspronkelijk wonend in Rusland, zag daar hoe Poetin erin slaagde een autocratie te vestigen. In een aantal opmerkelijke bijdragen, hier nu bij elkaar gezet, beschrijft hij het controversiële presidentschap van Donald Trump en waarschuwt dat een autocratie alleen vermeden kan worden als Trump de verkiezingen in 2020 verliest. Het door Trump georkestreerde beleid, vaak vormgegeven via Twitter, wordt gelardeerd door leugens, xenofobie, bewust uitlokken van tegenstellingen. Maar Trumps minachting voor de overheid en zijn neerkijken op expertise en vakmanschap bleef ook na zijn verkiezing bestaan.

Dat Nederland een voortrekkersrol heeft gespeeld in het land der media is bij weinigen bekend. Dit boek, is het eerste boek is in een serie over de geschiedenis van de Nederlandse media en hun invloed op ons dagelijkse Hollandse bestaan. In dit boek over de krant beschrijft een aantal experts op het gebied van de mediageschiedenis in verschillende hoofdstukken de geschiedenis, die al meer dan vier eeuwen bestaat. Het is een cultuurgeschiedenis vanaf de allereerste uitgave in 1618 tot een fascinerende kijk op de toekomst vierhonderd jaar later. De krant bestaat nog steeds, maar ziet de toekomst van de op papier gedrukte krant er minder rooskleurig uit. Het boek is geen klassiek naslagwerk met de belangrijkste feiten op een rij, maar een handboek waarin thema’s op synthetische wijze worden uitgewerkt door specialisten. Belangrijke ontwikkelingen rond de krant als journalistiek medium worden in kaart gebracht en er wordt inzicht gegeven in de plaats van de dagbladpers als nieuwsorgaan in brede politieke, sociale en culturele context.

Vier jaar lang heeft Frédéric Martel zich ondergedompeld in de wereld van het Vaticaan. Hij heeft onderzoek verricht in meer dan dertig landen en daarbij honderden mensen gesproken, van priesters tot bisschoppen en kardinalen. De meeste wilden hem te woord staan op basis van anonimiteit, al zijn er ook die de moed hadden on the record te praten. Alle verhalen zijn eensluidend. Er is in veel gevallen sprake van een dubbelleven: van buiten radicaal homofoob, in werkelijkheid homoseksueel. In totaal zijn meer dan 1500 interviews afgenomen, met onder andere 41 kardinalen, 52 bisschoppen, 45 apostolische nuntius en meer dan 200 katholieke priesters en seminaristen. Van de kardinalen zijn de meeste lid van de Romeinse curie. Sodoma berust op uiterst nauwkeurige feiten, citaten en bronnen. Martel stuurde bij zijn onderzoek meer dan tachtig medewerkers aan. Daarnaast heeft hij zijn boek gebaseerd op zeer veel schriftelijke bronnen, voetnoten en een uitgebreide bibliografie. Lezers kunnen die terugvinden in een 300 pagina’s document online op www.sodoma.fr.

In eerste instantie lijkt de lezer te worden meegevoerd in een verhaal over een vader die in de 2^e WO aan de verkeerde kant heeft gestaan. Dat blijft geheim totdat zijn zoon meent het verhaal van zijn vader aan zijn kinderen te moeten vertellen. Vanaf dat moment lijkt deze roman te veranderen in een heuse thriller. Kan Rudolf Keller, de erfenis van zijn foute vader voorgoed uitwissen? Langzamerhand blijkt dat een beoogde ministersfunctie steeds dichter bijkomt, in de dagelijkse praktijk is hij rechter.  Maar dan nemen de ontwikkelingen een wending die Keller tot zijn schrik het onmogelijk lijken te maken om zijn sociaaldemocratische gedachtegoed in de praktijk te kunnen brengen. De auteur slaagt er in de lezer tot het eind te boeien om uiteindelijk de rauwe werkelijkheid te beschrijven. Idealen blijken dan toch niet in de praktijk te worden uitgevoerd. De Hollandse droom blijkt uiteindelijk een droom.

Een biografie van zo'n 1200 pagina's die vanaf het begin tot het einde blijft boeien. Inderdaad heeft de auteur een meesterwerk geschreven. Roberts heeft dan ook ongelooflijke bronnen kunnen raadplegen waar hij in zijn 'woord van dank' aan memoreert. Maar dan nog wat een biografie. Ongelooflijk inhoudelijk zeer goed verwerkt. Men krijgt niet alleen een goed inzicht in de persoon Churchill maar ook in de geschiedenis van de 19e en 20e eeuw. Daarbij komt dat Churchill zelf ongelooflijk veel historische boeken heeft gepubliceerd. In zijn 'Conclusie' schrijft Roberts: 'Dit boek heeft kritiek niet gespaard en ik hoop dat het onderscheidend is geweest'. Dat is het zeker. Fouten worden gemaakt. Daar was Churchill zelf ook van overtuigd, zoals Churchill zelf schreef aan zijn vrouw Clementine, vanuit de loopgraven in de Grote Oorlog: 'Ik zou niets gedaan hebben als ik geen fouten had gemaakt'. Churchill leerde van zijn fouten en paste de lessen goed toe. Het kost weinig moeite om een aantal fouten te noemen maar het is een feit dat Churchill drie dodelijke bedreigingen van de westerse beschaving, door de Pruisische militaristen in 1914, de nazi's in de jaren dertig en veertig en het Sovjetcommunisme na de Tweede Wereldoorlog heeft onderkend. Volgens Roberts is het kernpunt van Churchill in 1940 niet dat hij in dat jaar een Duitse invasie tegenhield, maar dat hij de Britse regering ervan weerhield vrede te sluiten.

Ter gelegenheid van de 75-jarige herdenking van de bevrijding van Auschwitz verzamelende Arnon Grunberg teksten van 'morele getuigen' getuigen die slachtoffer waren van de terreur. Aan de bloemlezing gaat een essay van Arnon Grunberg vooraf. Daarin betoogt Grunberg dat de poging van de nazi's een heel volk te vernietigen erfgoed is waardoor onze cultuur en ons mensbeeld drastisch is gewijzigd. De getuigenissen van velen in dit boek maken eens te meer duidelijk waartoe mensen in staat zijn. Auschwitz staat symbool voor hetgeen mensen elkaar kunnen aandoen. Lang hebben we gedacht dat de mensheid dat nooit meer zou laten

Zelden zo'n indringend verhaal gelezen over een doorstaande jeugd. Bart Chabot had beter niet geboren kunnen worden, aldus zijn ouders. Hij was blijkbaar voor zijn ouders een stuk verdriet. In dit verhaal, over de manier waarin Bart Chabot zijn kindertijd beschrijft, komt al lezende de vraag op bij de lezer, hoe hij het allemaal vol heeft kunnen houden. Ouders die zichzelf alleen maar beklagen dat ze zo'n zoon hebben. Hoe kun je je handhaven als kind in een omgeving die je eigenlijk uitkotst. Maar niet alleen zijn ouders. Bart beschrijft ook dat leraren dat doen op een enkele leraar na. Een leraar Duits noemt hem zelfs een psychopaat.  Ongelooflijk eigenlijk dat een moeder aangeeft dat haar zoon in de goot zal belanden.